Coraz czę­ściej spo­ty­kam się w lite­ra­tu­rze z twier­dze­niem, że popraw­ny pro­jekt doty­ka­ją­cy reor­ga­ni­za­cji fir­my, a więc w szcze­gól­no­ści wdra­ża­nie tech­no­lo­gii IT, powi­nien zawie­rać ana­li­zę i opis śro­do­wi­sko biz­ne­so­we­go fir­my. Najskuteczniej jest oprzeć się tu na mode­lu biz­ne­so­wym. Pojęcie mode­lu biz­ne­so­we­go plą­cze się po sie­ci i lite­ra­tu­rze. Praktycznie każ­da fir­ma go ma ale mało, któ­ra wie o tym i potra­fi go udo­ku­men­to­wać. Ma taki model bo funk­cjo­nu­je na ryn­ku ale ile firm ma te zasa­dy udo­ku­men­to­wa­ne w spo­sób spój­ny i zro­zu­mia­ły dla pra­cow­ni­ków i oto­cze­nia? Osobna kwe­stią jest czy aktu­al­ny model jest dobry dla tej fir­my bo oka­zu­je się, że nie koniecz­nie. Nie raz oka­zu­je się, że aktu­al­ny model pro­wa­dzi pro­stą dro­gą do ban­kruc­twa jed­nak o tym dowia­du­ją się wła­ści­cie­le firm już po fakcie.

Jak wyko­nać taki model i po co?

W zasa­dzie nie ma jakiejś szcze­gól­nej meto­do­lo­gii jak to ma miej­sce w przy­pad­ku mode­lo­wa­nia pro­ce­sów biz­ne­so­wych (np. BPMN) czy sys­te­mu i jego oto­cze­nia (np. UML). Jednak model to jed­nak model czy­li uprosz­czo­ny opis rze­czy­wi­sto­ści ukie­run­ko­wa­ny na zobra­zo­wa­nie wybra­nych cech mode­lo­wa­ne­go przed­mio­tu. W przy­pad­ku mode­lu biz­ne­so­we­go jest to obraz meto­dy budo­wa­nia war­to­ści na ryn­ku. Powinien on moim zda­niem bazo­wać na mode­lu łań­cu­cha war­to­ści (patrz E.Porter, Strategie Konkurencji).

Metodyka mode­lo­wa­nia BPMN na szczę­ście prze­wi­du­je tak­że moż­li­wość budo­wy mode­li biz­ne­so­wych (mode­lo­wa­nia biz­ne­su). Jak? Poza sym­bo­la­mi czyn­no­ści i pro­ce­sów udo­stęp­nia tak­że sym­bo­le pod­mio­tów oraz seman­ty­kę opi­su­ją­cą ich sto­so­wa­nie. W efek­cie otrzy­mu­je­my narzę­dzie, któ­re pozwa­la mode­lo­wać nie tyl­ko pro­ce­sy wewnątrz fir­my ale tak­że nad­rzęd­ny łań­cuch zda­rzeń czy­li łań­cuch war­to­ści. Stąd już bli­sko do mode­lu biz­ne­so­we­go. Jeżeli pod­sta­wo­wy model łań­cu­cha war­to­ści wzbo­ga­ci­my o moż­li­we inne rela­cje biz­ne­so­we to otrzy­ma­my model mikro­oto­cze­nia ryn­ko­we­go czy­li jako całość będzie­my dys­po­no­wa­li wła­śnie mode­lem biznesowym.

Poprawnie wyko­na­ny model biz­ne­so­wy opi­su­je i defi­niu­je zarazem:

  • źró­dła zaopatrzenia
  • kana­ły zbytu
  • wpływ kon­ku­ren­cji
  • głów­ne źró­dło mar­ży (zysku)
  • źró­dła zagrożeń

Pozwala na zde­fi­nio­wa­nie Modelu Pięciu Sił Portera, któ­ry to model dodat­ko­wo wzbo­ga­ca nasz model biz­ne­so­wy o istot­ne infor­ma­cje doty­czą­ce obec­nej i przy­szłej konkurencyjności.

Co z tego mamy?

Ano mamy opis fir­my i moż­li­wość wska­za­nia prio­ry­te­tów w obsza­rach wyma­gań na sys­tem, tak waż­nych przy okre­śla­niu wyko­ny­wal­no­ści pro­jek­tu IT, w szcze­gól­no­ści jego ren­tow­no­ści. Mając model łań­cu­cha war­to­ści moż­na łatwo zbu­do­wać model wewnętrz­nych pro­ce­sów biz­ne­so­wych , gdyż jest on ta na praw­dę niczym innym jak dekom­po­zy­cją mode­lu łań­cu­cha war­to­ści. Idąc wiec dro­ga od opi­su fir­my do mode­lu jej pro­ce­sów moż­na zbu­do­wać np. taki oto model w nota­cji BPMN (od góry: model biz­ne­so­wy, model pro­ce­sów, wyma­ga­nia na sys­tem IT) :

Ale o tym w kolej­nych artkułach…

… po latach…

Mamy rok 2009, po kil­ku pro­jek­tach ana­li­tycz­nych doty­czą­cych wła­śnie ana­li­zy mode­li biz­ne­so­wych powsta­ło poniż­sze opra­co­wa­nie. Krótki opis”

Tekst ten adre­so­wa­ny jest do każ­dej oso­by poszu­ku­ją­cej wie­dzy (metod) pozwa­la­ją­cych na ana­li­zę zda­rzeń gospo­dar­czych, pod­mio­tów gospo­dar­czych i innych orga­ni­za­cji tak­że tych nie mają­cych cha­rak­te­ru komercyjnego.

Celem tego opra­co­wa­nia jest prze­ka­za­nie w skon­den­so­wa­nej, ale moż­li­wie kom­plet­nej for­mie, teo­re­tycz­nej i prak­tycz­nej wie­dzy z zakre­su mode­lo­wa­nia zja­wisk ryn­ko­wych i pod­mio­tów gospo­dar­czych. Opracowanie sta­no­wi mono­gra­fię powsta­łą na bazie wła­snych badań i doświad­czeń auto­ra. Teorię, któ­rą tu opi­su­ję, nale­ży raczej porów­nać do nauki geo­me­trii któ­rej rozu­mie­nie pozwa­la nary­so­wać dowol­ną figu­rę geo­me­trycz­ną z pomo­cą cyr­kla i linij­ki, nie jest to abso­lut­nie pró­ba two­rze­nia mało przy­dat­ne­go do ana­li­zy, otwor­ko­we­go wzor­ni­ka figur geometrycznych.

Pobierz opra­co­wa­nie na temat ana­li­zy i two­rze­nia mode­li biznesowych:

Jarosław Żeliński

Jarosław Żeliński: autor, badacz i praktyk analizy systemowej organizacji: Od roku 1991 roku, nieprzerwanie, realizuje projekty z zakresu analiz i projektowania systemów, dla urzędów, firm i organizacji. Od 1998 roku prowadzi samodzielne studia i prace badawcze z obszaru analizy systemowej i modelowania (modele jako przedmiot badań: ORCID). Od 2005 roku, jako nieetatowy wykładowca akademicki, prowadzi wykłady i laboratoria (ontologie i modelowanie systemów informacyjnych, aktualnie w Wyższej Szkole Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.) Oświadczenia: moje badania i publikacje nie mają finansowania z zewnątrz, jako ich autor deklaruję brak konfliktu interesów. Prawa autorskie: Zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt. 1) lit. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zastrzegam, że dalsze rozpowszechnianie artykułów publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione bez indywidualnej zgody autora (patrz Polityki Strony).

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.