Wpadła mi w ręce cie­ka­wa książ­ka na temat sys­te­mo­we­go podej­ścia do ana­li­zy orga­ni­za­cji: Introduction to Business Architecture (autor: Chris Reynolds).

Dla zasa­dy przy­po­mnij­my defi­ni­cje sło­wa architektura:

archi­tek­tu­ra: sztu­ka two­rze­nia ładu w oto­cze­niu w celu dosto­so­wa­nia go do zaspo­ko­je­nia wie­lo­ra­kich fizycz­nych, mate­rial­nych i kul­tu­ro­wych potrzeb ludzi przez pla­no­wą prze­mia­nę natu­ral­ne­go śro­do­wi­ska oraz budo­wa­nie form i wydzie­la­nie prze­strze­ni o róż­nym prze­zna­cze­niu. (źr. Encyklopedia PWN)

Celowo wybra­łem zna­cze­nie ency­klo­pe­dycz­ne jako obszer­niej­sze ale nie mnie pre­cy­zyj­ne niż słow­ni­ko­we (słow­nik j.p. PWN: archi­tek­tu­ra to sztu­ka pro­jek­to­wa­nia, wzno­sze­nia i arty­stycz­ne­go kształ­to­wa­nia budowli).

W tym momen­cie poję­cie ​„archi­tek­tu­ra biz­ne­so­wa” mogło by wprost być okre­ślo­ne jako:

archi­tek­tu­ra biz­ne­so­wa: sztu­ka two­rze­nia ładu w orga­ni­za­cji w celu dosto­so­wa­nia jej do zaspo­ko­je­nia wie­lo­ra­kich fizycz­nych, mate­rial­nych i kul­tu­ro­wych potrzeb jej oto­cze­nia biz­ne­so­we­go (ryn­ko­we­go), przez pla­no­wą prze­mia­nę jej wewnętrz­ne­go śro­do­wi­ska oraz budo­wa­nie form i wydzie­la­nie prze­strze­ni o róż­nym prze­zna­cze­niu. (opr. wła­sne auto­ra na podst. Encyklopedii PWN).

Brzmi ład­nie :). Swego cza­su pisa­łem o archi­tek­tu­rze kor­po­ra­cyj­nej w kon­tek­ście jej ana­li­zy, a żeby cokol­wiek ana­li­zo­wać trze­ba mieć albo żywy obiekt do badań (rzad­ko moż­li­we) albo jego kon­tek­sto­we uprosz­cze­nie czy­li model. Osobiście, jako inży­nier z wykształ­ce­nia, nie widzę moż­li­wo­ści zaj­mo­wa­nia się jaką­kol­wiek archi­tek­tu­rą bez jej udo­ku­men­to­wa­nia do celów oce­ny jako­ści czy oce­ny moż­li­wo­ści wpły­wu na nią. To trosz­kę jak by budo­wać wie­żow­ce bez rysun­ków tech­nicz­nych… Ciekawy wpis na ten temat znaj­dzie­cie na stro­nie BPTrends:

One of the key cha­rac­te­ri­stics of archi­tec­tu­re is looking at the ?big pic­tu­re?, but a major chal­len­ge is that we can?t pre­sent the big pic­tu­re on one gre­at big pie­ce of paper ? it has to fit on a sin­gle she­et or model. In order to do that, we have to come up with new con­cepts that sum­ma­ri­ze the ove­rall pic­tu­re into a small num­ber of ele­ments and rela­tion­ships. We can do this thro­ugh a varie­ty of tech­ni­qu­es, like divi­de-and-conqu­er, cate­go­ri­za­tion, gene­ra­li­za­tion, and so on. (BPTrends | Business Archicture: Abstraction in Business Architecture).

Wracamy do recen­zji. Autor tej książ­ki wycho­dzi z podob­ne­go zało­że­nia. Prezentuje w niej swo­ją meto­dę opar­tą na pię­ciu per­spek­ty­wach modelowania:

Jak widać mamy tu fasa­dę, pro­ce­sy, komu­ni­ka­cję i ​„encje” czy­li infor­ma­cje (wie­dzę) a wszyst­ko razem łączą cele. Lektura bar­dzo cie­ka­wa, podej­ście tak­że. Osobiście zwró­ci­łem jed­nak uwa­gę na to, że książ­ka zosta­ła wyda­na w 2010 roku, czy­li w cza­sach dość ugrun­to­wa­nej już pozy­cji nota­cji BPMN (o któ­rej autor wspo­mi­na), jedy­nej w OMG ukie­run­ko­wa­nej na pro­ce­sy biz­ne­so­we, a mimo to autor posłu­gu­je się przede wszyst­kim ​„biz­ne­so­wy­mi przy­pad­ka­mi życia”, narzę­dziem z począt­ku lat 90’tych, gdy nie było jesz­cze mowy o BPMN.

Autor pre­zen­tu­je podej­ście, któ­re nazy­wam podej­ściem ​„opar­tym na danych”. Co mam na myśli? Otóż podej­ście to zakła­da, że isto­tą ​„sys­te­mu” jakim jest orga­ni­za­cja są gro­ma­dzo­na i zarzą­dza­ne dane (wie­dza). Inne podej­ście, nazwę je ope­ra­cyj­ne (lub pro­ce­so­we), zakła­da że isto­tą orga­ni­za­cje jest odgry­wa­nie okre­ślo­nej roli na ryn­ku (dostaw­ca pro­duk­tów, usłu­go­daw­ca, itp.). Innymi sło­wy istot­ne jest to co potra­fię zaofe­ro­wać a nie to jaki­mi dany­mi dysponuję.

Owszem, bez tych danych zapew­ne nie mógł bym peł­nić swo­jej roli, jed­nak tu dane są środ­kiem a nie celem, bliż­sze mi jest jed­nak podej­ście pro­ce­so­we. Nie miej jed­nak powyż­szy podział wyda­je się sen­sow­ny, cała meto­da (i fra­me­work) jest dobrze opi­sa­ny, spój­ny i przy­dat­ny. Książka na pew­no war­ta prze­czy­ta­nia, poka­zu­je korzy­ści jakie osią­ga się z cało­ścio­we (sys­te­mo­we­go) podej­ścia do zarza­dza­nia orga­ni­za­cją. Pokazuje tak­że takie poję­cia jak archi­tek­tu­ra kor­po­ra­cyj­na i archi­tek­tu­ra biz­ne­so­wa, są sobie bar­dzo bli­skie o ile nie tożsame.

Książka: Reynolds, C. (2010). Introduction to busi­ness archi­tec­tu­re. Course Technology PTR.