Nie raz pojawia się wątek „filozoficzny” w procesie analizy (a konkretnie w rozmowach o niej…;)). Jednym z kluczowych elementów, celem, każdej analizy jest jej efekt czyli poznanie czegoś i przekazanie tej wiedzy komuś (najczęściej zleceniodawcy tej analizy). Rzecz w tym, że liczy się to czy zleceniodawca nie tylko otrzymał wyniki analizy a także czy je sobie przyswoił…
W kwestii analizy pojawia się pojęcie epistemologii:
Epistemologia (od gr. ????????, episteme ? ?wiedza; umiejętność, zrozumienie?; ?????, logos ? ?nauka; myśl?) teoria poznania lub gnoseologia ? dział filozofii, zajmujący się relacjami między poznawaniem, poznaniem a rzeczywistością. Epistemologia rozważa naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie. (za Epistemologia ? Wikipedia, wolna encyklopedia).
Kluczowe pojęcia to spostrzeganie (zbieranie informacji) oraz rzeczywistość, czyli umiejętność opisania tego-co-ma-miejsce. Całość to wiedza o czymś (analizowanym przedmiocie). Dlaczego o tym piszę? Bardzo często spotykam się z wynikami analizy stanowiącymi tylko zapis tego-co-zobaczono i tego-co-usłyszano. Nazywam to „analiza dyktafonem”. Sam zapis zebranych informacji nie jest żadna analizą, także uporządkowanie zebranych danych w określone struktury także nie jest analizą. To dopiero kolekcjonowanie danych.
Teraz pora na stosowanie sformalizowanych modeli pojęciowych. Należą do nich formalne notacje np. BPMN, UML, BMM czy ArchiMate. Analiza to nie tylko zebranie danych ale także ich poszufladkowanie, zakwalifikowanie każdej informacji o czymś do skończonej liczby pojęć danego systemu pojęciowego (notacji).
Przyjmując, że dany system pojęciowy jest kompletny (pozwala na zapisanie każdej informacji z danej dziedziny), analiza polega tu na rozłożeniu tekstu (danych) pozyskanych np. z wywiadów czy dokumentów, na skończoną liczbę pojęć i związków pomiędzy nimi. W efekcie uzyskujemy np. diagram procesu BPMN (jeżeli celem był model procesu biznesowego) lub diagram klas UML (jeżeli celem była np. analiza pojęciowa i zbudowanie taksonomii).
Tu dotykamy procesu komunikacji, czyli przekazania pozyskanej wiedzy i wyników analizy innej osobie. Przekaz narażony jest zakłócenia (szum w kanale informacyjnym) oraz błędy kodowania i dekodowania.
Kodem jest właśnie system pojęciowy (notacja). Tak więc np. każde odstępstwo od reguł stosowania danej notacji to droga w kierunku pogorszenia jakości (skuteczności) przekazu.
Więcej innym razem 😉
