Tym razem książ­ki czy­li co się dzie­je na świe­cie. Książki z ​„całe­go świa­ta” na mojej pół­ce mają dwa zada­nia. Pierwsze to dowie­dzieć się co i jak robią inni. Drugie to: co robią inni. Tak to nie jest pomył­ka. Pierwsze ​„co robią inni” to zdo­by­wa­nie nowej wie­dzy. Drugie, to porów­ny­wa­nie cudzej wie­dzy z moją. O co cho­dzi? O to, że ostat­nio sys­te­ma­tycz­nie prze­ko­nu­je się, że nie jestem z innej planety :).

Dzisiaj o dwóch książ­kach mają­cych w tytu­le sło­wa Software Requirements. Mają one dru­gą wspól­na cechę: wyda­ne przez Microsoft Press i pocho­dzą z serii Best Practices.

Software Requirements (Karl E. Wiegers)

Książka wyda­na w 2003 roku, 2. wyda­nie. Tu mamy dwa rodza­je wyma­gań: funk­cjo­nal­ne i nie­funk­cjo­nal­ne. Obie gru­py mają trzy poziomy:

1. Wizja sys­te­mu: funk­cjo­nal­ne wyma­ga­nia biznesowe
2. Zakres sys­te­mu: funk­cjo­nal­ne wyma­ga­nia użyt­kow­ni­ka oraz nie­funk­cjo­nal­ne wyma­ga­nia takie jak regu­ły biz­ne­so­we i ele­men­ty jakościowe,
3. Przypadki uży­cia: wyma­ga­nia funk­cjo­nal­ne (wyma­ga­nia wobec opro­gra­mo­wa­nia) oraz nie­funk­cjo­nal­ne czy­li inter­fej­sy i ograniczenia.

Pojawia się tak­że poję­cie inży­nie­rii wyma­gań czy­li two­rze­nie wyma­gań i zarzą­dza­nie wyma­ga­nia­mi. W ramach two­rze­nia wyma­gań mamy: pozy­ski­wa­nie, ana­li­zę, spe­cy­fi­ko­wa­nie, wali­da­cję. Książka opi­su­je ele­men­ty FURPS wyma­gań, poja­wia się opis part­ner­stwa i współ­pra­cy z klien­tem. Tu autor daje dość waż­ną radę: zatwier­dza­nie doku­men­tów przez użyt­kow­ni­ka powin­no być zamknię­ciem eta­pu pra­cy a nie pozy­ski­wa­niem bro­ni prze­ciw­ko użyt­kow­ni­ko­wi. Niby niu­ans ale jed­nak współ­pra­ca zamiast wojny.

Ogólnie ta książ­ka opi­su­je bar­dzo mecha­nicz­ne podej­ście do wyma­gań. Zasadza się na uzna­niu, że ich źró­dłem jest użyt­kow­nik. Owszem, wska­zu­je na potrze­bę zebra­nie wyma­gań biz­ne­so­wych (zebra­nia!), koń­czy się jed­nak na pozy­ska­niu odpo­wie­dzi, od spon­so­ra pro­jek­tu, na pyta­nie: po co Ci to opro­gra­mo­wa­nie, nie kon­fron­tu­je­my jed­nak tego np. ze stra­te­gią orga­ni­za­cji. Wspomniane są takie rze­czy: jak wywia­dy, warsz­ta­ty, ana­li­za doku­men­tów (uff…:)), obser­wa­cje, ana­li­za pro­ce­sów biz­ne­so­wych (ale tyl­ko wspo­mi­na się o niej), itp. resz­ta książ­ki dokład­nie trak­tu­je o tych eta­pach. Pojawia się roz­dział o wdzięcz­nym tytu­le Obraz wart 1024 słów, jed­nak poprze­sta­no w zasa­dzie na dia­gra­mach DFD i ERD (dia­gram prze­pły­wu danych i dia­gram związ­ków encji). Oba te dia­gra­my to kla­sy­ka ana­li­zy struk­tu­ral­nej i prak­tycz­nie cała książ­ka się na niej opie­ra. Kluczowym narzę­dziem pra­cy są tu jed­nak listy wypunk­to­wa­ne i tabele.

Książkę spo­koj­nie moż­na sobie odpu­ścić, w moim przy­pad­ku sta­no­wi ​„rys histo­rycz­ny” i jak naj­bar­dziej w pra­cy nauko­wej jest mi przy­dat­na, Państwo – moim zda­niem – nie stra­ci­cie nie mając jej na swo­jej półce.

Visual Models for Software Requirements (Joy Beatty, Anthony Chen)

Ta książ­ka to wyda­nie 2012. Tym razem podej­ście bar­dziej sfor­ma­li­zo­wa­ne. poja­wia się odręb­ny etap ana­li­zy i mode­lo­wa­nie celów biz­ne­so­wych, mier­ni­ków KPI, drze­wo funk­cjo­nal­no­ści (to cie­ka­we i war­to­ścio­we podej­ście – dublu­je jed­nak dia­gram wyma­gań SysML), mapo­wa­nie (matry­ca) czyn­no­ści w pro­ce­sach biz­ne­so­wych na wyma­ga­nia funkcjonalne.

Dalej mamy mode­le opi­su­ją­ce ludzi z per­spek­ty­wy struk­tu­ry orga­ni­za­cyj­nej (bar­dzo waż­ne w pro­jek­tach), pro­ce­sów biz­ne­so­wych i przy­pad­ków użycia.

Następnie mode­lo­wa­nie sys­te­mu (opro­gra­mo­wa­nia). Tu mię­dzy inny­mi poja­wia­ją się wyma­ga­nia dzie­dzi­no­we takie jak odręb­nie doku­men­to­wa­ne regu­ły biz­ne­so­we i decy­zyj­ne. Ostatnia część to mode­lo­wa­nie danych.

Całość opar­ta na czte­rech klu­czo­wych dla auto­rów mode­lach: celów biz­ne­so­wych, struk­tur ludzi, pro­ce­sach sys­te­mo­wych i danych.

Ogólnie książ­ka war­to­ścio­wa z uwa­gi na cało­ścio­we (sys­te­mo­we, holi­stycz­ne) podej­ście uwzględ­nia­ją­ce mode­lo­wa­nie sfe­ry biz­ne­so­wej i śla­do­wa­nie wyma­gań. Wiele war­to­ścio­wych wzo­rów doku­men­tów. Moje zdzi­wie­nie budzi jed­nak odsta­ją­ca od innych, zna­nych mi z innych publi­ka­cji Microsoft, for­ma zupeł­nie igno­ru­ją­ca ist­nie­nie UML i BPMN czy BMM. Microsoft jest człon­kiem OMG, na stro­nach MSDN jest masa mate­ria­łów bazu­ją­cych na BPMN/UML. W tej książ­ce ich nie znaj­dzie­cie. Wydaje mi się, że książ­ka pro­mu­je pakiet MS Visio (wszyst­kie wzo­ry doku­men­tów do pobra­nia do tej książ­ki to pli­ki do Visio, kil­ka dla wor­da i exce­la). Pakiet ten jed­nak, w prze­ci­wień­stwie do Visual Studio, nie­wie­le ma wspól­ne­go z UML/BPMN.

Książka bar­dzo cie­ka­wa, wszyst­kie ​„tech­ni­ki” bazu­ją na dia­gra­mach, wiec ogrom­ny postęp w sto­sun­ku do poprzed­niej opi­sa­nej pozy­cji z 2003 roku (9 lat róż­ni­cy ;)). Polecam doj­rza­łym ana­li­ty­kom, odpor­nym na chwi­lo­we fascy­na­cje kor­po­ra­cyj­ną MS lite­ra­tu­rą i pakie­tem MS Visio, bo wie­dzy tu i doświad­cze­nia auto­rów bar­dzo dużo. Początkującym jed­nak nie pole­cam z uwa­gi na zupeł­ne zigno­ro­wa­nie przez auto­rów stan­dar­do­wych notacji.

Na koniec

Nie będzie gde­ra­nia o nota­cjach i żalach :). Otóż książ­ki na Amazon​.com zama­wiam już od kil­ku lat. Zawsze przy­cho­dzi­ły w schlud­nych pudeł­kach, ład­nie zapa­ko­wa­ne i okle­jo­ne adre­sa­mi itp. Jak do tej pory nigdy mi nie zgi­nę­ło nic na Poczcie. Możliwe jed­nak że mam szczę­ście bo.… Tym razem zasko­cze­nie moje było ogrom­ne, gdy zatro­ska­na Pani na poczcie drżą­cym gło­sem powie­dzia­ła ​„coś do Pana przy­szło” i poda­ła mi to (zdję­cie po pra­wej). ten metro­wej dłu­go­ści worek zawie­ra tyl­ko te dwie książki :).

Zapinka (przy­pię­ta fisz­ka) na wor­ku ma napis Security Pack. na dowód tej opo­wie­ści poniż­sze zdjęcie :):