Obiektowe wzorce projektowe

Wzorce pro­jek­to­we to bar­dzo waż­na część ​„zawo­du” ana­li­ty­ka i archi­tek­ta opro­gra­mo­wa­nia. Dzisiaj kolej­ny raz stu­den­ci pyta­li o lite­ra­tu­rę, więc posta­no­wi­łem poszpe­rać na pół­ce. O tym dla­cze­go powsta­ły wzor­ce i jak sie je opi­su­je napi­sa­no wie­le, nie będę więc powta­rzał tego co na praw­de łatwo zna­leźć. Generalnie wzor­ce są to ska­ta­lo­go­wa­ne stan­dar­dy i dobre prak­ty­ki .

Większość obiek­to­wych wzor­ców pro­jek­to­wych doty­czy kwe­stii (roz­wią­zy­wa­nia pro­ble­mów) tech­no­lo­gicz­nych. Myślę, że więk­szość fra­me­wor­ków (zesta­wy biblio­tek śro­do­wi­sko­wych) to imple­men­ta­cje wzor­ców opi­sa­nych w książ­kach wymie­nio­nych poni­żej . Warto je więc poznać z tego choć­by powo­du, by rozu­mieć jak one dzia­ła­ją i dla­cze­go są takie jakie są. 

Nieco póź­niej powsta­ły wzor­ce archi­tek­to­nicz­ne, takie jak sztan­da­ro­wy MVC (Model-View-Controller). Te przy­da­ją się na eta­pie ana­li­zy i pro­jek­to­wa­nia na wyso­kim pozio­mie abstrakcji. 

Lektura tych pozy­cji poka­zu­je ewo­lu­cje poję­cia para­dyg­ma­tu obiek­to­we­go i poję­cia obiek­tu. Tak zwa­ne ​„sta­re”, imple­men­ta­cyj­ne podej­ście z począt­ków tech­nik obiek­to­wych poj­mo­wa­nie defi­nio­wa­ło obiekt jako połą­cze­nie danych i funk­cji. Ta defi­ni­cja nadal poja­wia się u wie­lu auto­rów. Obecnie raczej sto­su­je­my defi­ni­cję mówią­cą, że obiekt mają okre­ślo­ną odpo­wie­dzial­ność, repre­zen­tu­ją okre­ślo­ne zacho­wa­nie [Shalloway].

Tak więc pole­cam lek­tu­rę poniż­szych pozy­cji, duża rezer­wę w sto­sun­ku do poda­wa­nych defi­ni­cji. Praktycznie wszyst­kie te książ­ki to wie­dza z koń­ca lat 90-tych. Od tam­tej pory, zmie­ni­ło się wie­le deta­li, jed­nak ogól­na zasa­da pole­ga­ją­ca na her­me­ty­zo­wa­niu wszyst­kie­go co się da i na tym, że obiekt to okre­ślo­na wąska spe­cja­li­zo­wa­na odpo­wie­dzial­ność, nadal jest na cza­sie. Historyczna defi­ni­cja mówią­ca, że obiek­ty to dane i funk­cje je prze­twa­rza­ją­ce, zosta­ła już nie raz ​„oba­lo­na” za spra­wą wzor­ców takich jak servi­ce czy fac­to­ry, wska­zu­ją­cych że nale­ży z zasa­dy oddzie­lać odpo­wie­dzial­ność za utrwa­la­nie danych i odpo­wie­dzial­ność za ich two­rze­nie i przetwarzanie. 

Tak więc w wol­nej chwi­li zapra­szam do lek­tu­ry, a tak­że do pytań i dys­ku­sji pod tym tekstem.

Literatura

Jarosław Żeliński

BIO: Od roku 1991 roku, nie­prze­rwa­nie, reali­zu­ję pro­jek­ty z zakre­su ana­liz i pro­jek­to­wa­nia sys­te­mów, dla urzę­dów, firm i orga­ni­za­cji. Od 1998 roku pro­wa­dzę tak­że samo­dziel­ne stu­dia i pra­ce badaw­cze z obsza­ru ana­li­zy sys­te­mo­wej i mode­lo­wa­nia (mode­le jako przed­miot badań: ORCID). Od 2005 roku, jako nie­eta­to­wy wykła­dow­ca aka­de­mic­ki, pro­wa­dzę wykła­dy i labo­ra­to­ria (onto­lo­gie i mode­lo­wa­nie sys­te­mów infor­ma­cyj­nych, aktu­al­nie w Wyższej Szkole Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspi­cja­mi Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Oświadczenia: moje bada­nia i publi­ka­cje nie mają finan­so­wa­nia z zewnątrz, jako ich autor dekla­ru­ję brak kon­flik­tu interesów.