Zarządzanie ryzy­kiem to pro­za życia kie­row­ni­ków pro­jek­tów. Z jed­nej stro­ny doświad­czo­ny kie­row­nik pro­jek­tu powi­nien dosko­na­le radzić sobie z ryzy­kiem, z dru­giej zaś stro­ny prak­ty­ka pro­jek­tów poka­zu­je, że efek­ty są nie­ste­ty sła­be bo ok. 90% IT na świe­cie ma prze­kro­co­zne budże­ty i ter­mi­ny .

Jednym z cie­kaw­szych narzę­dzi zarzą­dza­nia ryzy­kiem jest mało popu­lar­ny tak zwa­ny sto­żek nie­pew­no­ści. Ogólna zasa­da pla­no­wa­nia mówi, że im bar­dziej w przy­szłość wybie­ga­ją pro­gno­zy tym bar­dziej są one nie­pew­ne. Jest nie tyl­ko intu­icyj­ne ale i udo­wod­nio­ne mate­ma­tycz­nie. Stożek nie­pew­no­ści to wykres poka­zu­ją­cy zwią­zek pomię­dzy kosz­ta­mi pro­jek­tu a posia­da­ną wie­dzą na eta­pie ini­cja­cji pro­jek­tu np. imple­men­ta­cji (dostar­cze­nia) opro­gra­mo­wa­nia. Poniżej jeden z przy­kła­dów jego zobrazowania:

Stożek ten (sto­żek nie­pew­no­ści) to narzę­dzie empi­rycz­ne (!), obra­zu­je spo­dzie­wa­ne kon­se­kwen­cje jaki­mi są kosz­ty, gene­ro­wa­ne przez nie­pew­ność (przed­wcze­sne, nie­uda­ne pro­to­ty­py, wpro­wa­dza­nie zmian po przed­wcze­snym roz­po­czę­ciu prac imple­men­ta­cyj­nych i wdro­że­nio­wych, itp.). 

Na powyż­szym wykre­sie, czer­wo­na linia obra­zu­je kosz­ty eta­pu prac bez ana­liz i pro­jek­to­wa­nia (agi­le) a zie­lo­na kosz­ty prac poprze­dzo­nych ana­li­za­mi i pro­jek­to­wa­niem. Linie te spo­ty­ka­ją w punk­cie, w któ­rym wie­dza o osta­tecz­nej wer­sji pro­duk­tu jest już taka sama. Punkty ozna­czo­ne ​„dia­men­tem” to kamie­nie milo­we pro­jek­tu. Wartość kosz­tu odnie­sie­nia 1.0 to sytu­acja, w któ­rej w momen­cie roz­po­czę­cia pro­jek­tu nie było­by żad­nych nie­wia­do­mych (ryzy­ko zakre­su pro­jek­tu = zero). Całkowity koszt pro­jek­tu to pola pod krzy­wy­mi (pomię­dzy daną krzy­wą a pozio­mem zero lewej osi). Praktyka poka­zu­je więc, że brak pla­no­wa­nia i pro­jek­to­wa­nia pod­no­si kosz­ty pro­jek­tu śred­nio czterokrotnie.

W przy­pad­ku apli­ka­cji będą­cej mono­li­tem wykres repre­zen­tu­je cały pro­jekt („water fall”, meto­da wodo­spa­do­wa), czy­li pro­jekt trwa­ją­cy nie raz kil­ka lat. Prawdopodobieństwo, że reali­za­cja deta­licz­nie zapla­no­wa­ne­go np. na 5 lat pro­jek­tu będzie wyma­ga­ła korek­ty pla­nów lub wpro­wa­dza­nia zmian do pro­jek­tu, gra­ni­czy obec­nie z pewnością:

W przy­pad­ku zasto­so­wa­nia metod obiek­to­wych, zorien­to­wa­nych na komponenty/mikroserwisy, wykres Stożek nie­pew­no­ści repre­zen­tu­je dostar­cze­nie jed­nej usłu­gi apli­ka­cyj­nej (przy­pa­dek uży­cia, imple­men­to­wa­nej jako kom­po­nent, patrz tak­że ite­ra­cyj­no-przy­ro­sto­we dostar­cza­nie opro­gra­mo­wa­nia jako kolej­nych usług apli­ka­cyj­nych, MVP: Minimum Value Product). Implementacja jed­nej takiej usłu­gi z regu­ły mie­ści się w jed­nym kwar­ta­le. W efek­cie prak­tycz­nie eli­mi­nu­je­my skut­ki nie­pew­no­ści, pla­nu­jąc reali­za­cję pro­jek­tu tak, by żad­ne pla­ny nie wybie­ga­ły zbyt dale­ko w przy­szłość (z regu­ły gra­ni­ca jest rok budże­to­wy). Jest to moż­li­we dzię­ki odej­ściu od mono­li­tycz­nej archi­tek­tu­ry apli­ka­cji. Realizacja pro­jek­tu wytwa­rza­nia apli­ka­cji o kom­po­nen­to­wej (np. mikro­ser­wi­sy) archi­tek­tu­rze wyglą­da jak poniżej:

Warto tu zwró­cić uwa­gę, że apli­ka­cje zbu­do­wa­ne w opar­ciu o jed­ną i cen­tral­ną bazę danych w mode­lu rela­cyj­nym (RDBMS) są wła­śnie typo­wy­mi mono­li­ta­mi, np. więk­szość powszech­nie zna­nych dużych sys­te­mów ERP. Duże sys­te­my rela­cyj­nych baz danych są z tego powo­du od daw­na krytykowane:

W tym przy­pad­ku ofer­ty (obiet­ni­ce) dostaw­ców tego typu sys­te­mów (mono­li­ty) to zie­lo­na linia na dia­gra­mie Stożek nie­pew­no­ści, a fak­tycz­ne kosz­ty tych wdro­żeń, pole­ga­ją­ce na bie­żą­cej, pro­wa­dzo­nej ad-hoc adap­ta­cji, to linia czer­wo­na, co potwier­dza­ją sta­ty­sty­ki .

Źródła