Wakacje to czas na spokojniejsze lektury i badania (które zresztą zajmują mi niemało czasu). Swego czasu pisałem o problemach jakie tworzą niejednoznaczne w swej treści dokumenty (usunąć niejednoznaczność). Zawsze powtarzam na szkoleniach, że dokumenty tworzone przez analityka to nie tylko "jego raport", te dokumenty to "wiedza przekazana" np. developerom, a wcześniej sponsorowi projektu (ma np. potwierdzić zgodność modelu organizacji z nią samą). Raporty z analiz to nie tylko modele ale także komunikacja, to nośniki przekazujące wiedzę adresatom tych dokumentów. Dokumenty, modele, specyfikacje, to nic innego jak przekaz (komunikacja), a ten…
Z racji tego, że nie wyobrażam sobie dobrego analityka nie posługującego się sprawnie logiką (także formalną, bo czymże są notacje jak nie formalnymi systemami pojęciowymi) polecam np. tę książkę.Tadeusz Kotarbiński, Kurs logiki dla prawników. Ja mam wydanie PWN z 1963 roku ale logika się nie starzeje a autor zacny. Co prawda podtytuł zawiera "dla prawników", jednak książka nie jest "prawnicza" a o logice. Nie będę się rozpisywał, sami przeczytajcie wprowadzenie a dowiecie się - zrozumiecie - dlatego wiele specyfikacji wymagań i projektów to dokumenty nieprzydatne
pytanie o diagram klas jako reprezentacja [relacyjnej] bazy danych to świadectwo kompletnego niezrozumienia analizy i projektowania zorientowanego obiektowo (żeby nie powiedzieć ignorancji). Jest to także świadectwo braku znajomości literatury, bo faktycznie, jak zauważa autor powyższych słów, nie ma oficjalnych materiałów (organizacja standaryzująca) mówiących o modelowaniu danych diagramami klas notacji UML. Do modelowania danych używamy notacji ERD (ang. [[Entity Relationship Diagram]], diagram związków encji).
Z cyklu mity OpenSource: Kwietniowa awaria OpenSSL, w wyniku której serwery dosłownie ?krwawiły? poufnymi danymi (stąd w języku angielskim błąd ten nazwano ?heartbleed?), jest niezaprzeczalnym dowodem na to, że otwarte kody źródłowe nie są ani analizowane ani testowane mimo wielu możliwości weryfikacji otwartego oprogramowania w celach bezpieczeństwa. Dlaczego open source nie jest tak bezpieczny, jak powinien? - Computerworld.
Tak więc przypadkami użycia opisujemy abstrakcję jaką jest [[Model Dziedziny Systemu]]. Są one wtedy proste, zawierają scenariusz, który w skrócie ma postać: aktor inicjuje usługę, system prezentuje formularz do wypełnienia, aktor wypełnia go i potwierdza, system potwierdza odebranie danych i pokazuje wynik swojej pracy (lub komunikaty o błędach). Tu skupiamy się na opisie tego jakie usługi są wymagane od systemu. Kolejny etap to "komplikowanie" każdego scenariusza w postaci projektowania, dla każdego przypadku użycia, różnego rodzaju wizardów lub wprowadzamy ograniczenia związane z uprawnieniami użytkowników. Ten etap to praca projektantów UX i grafików, specjalistów od ergonomii itp.
Bardzo ciekawa książka, przydatna każdemu kto zajmuje się nie tylko inżynierią oprogramowania (ale tą także). Analiza systemowa, projektowanie systemów, to szersza dziedzina niż tylko IT. O ogólnej teorii systemów następna książka. Modern Methods of Systems Enginieering to rodzaj podręcznika. Kolejne rozdziały opisują metody i narzędzia stosowane w projektach z obszaru szeroko pojętej inżynierii systemów. Można tu znaleźć opis procesów analizy systemowej, spis treści kluczowych dokumentów w kolejnych etapach prac. Co nieco o notacji SysML (Systems Modeling Language). Opisana tu metoda i narzędzia pracy są zgodne (kompatybilne) z [[DoD Systems Engineering Fundamentals]], [[NASA Systems Engineering…
zbieranie wymagań tylko metodą spisywania oczekiwań czy wręcz żądań, użytkowników, jest jedną z najgorszych metod pozyskiwania wymagań! Praktycznie zawsze prowadzi do powstawania specyfikacji bardzo złej jakości (niespójne i niekompletne) oraz niekontrolowanego rozrastania się harmonogramu i budżetu projektu. Dostawcy oprogramowania, godzący się na taki styl prowadzenia projektu, świadomie lub nie, działają na szkodę swoich klientów. Analiza systemowa organizacji jako sposób pozyskania wymagań, który chroni przed takimi zjawiskami.
Swego czasu miałem na jednej z konferencji o "big data" referat na temat problemu złożoności i jej analizy. Generalnie problem złożoności ładnie opisał Karl Popper, w swoim dziele Wiedza Obiektywna metaforą "o chmurach i zegarach". To co obserwujemy, system, może być tak złożone, że ilość obiektów i ich wzajemnych oddziaływań jest zbyt duża by możliwe było stworzenie modelu (teoria wyjaśniająca zachowanie) takiego systemu, pozwalającego na przewidywanie zachowania takiej złożoności. Są jednak systemy, których natura na to pozwala, ich model jest możliwy do stworzenia, takie systemy są przewidywalne. Metaforą systemu nieprzewidywalnego jest tu chmura, a przewidywalnego zegar. Oczywiście jest nieskończenie wiele systemów o naturze gdzieś pomiędzy chmurami i zegarami.
Tak więc, warto rozważyć stosowanie reguł biznesowych i słowników pojęć (Semantics Of Business Vocabulary And Rules), gdyż jest to sprawdzona i bardzo przydatna technika analizy i dokumentowania logiki biznesowej. Polecam także stronę The Business Rules Group i zamieszczony tam Manifest Reguł Biznesowych. Tworzenie monstrualnych dokumentów wymagań, zawierających dziesiątki razy powielane "walidacje" prowadzi do wielu kłopotów z utrzymaniem spójności i kompletności takich specyfikacji. Pomijam już ich uciążliwą objętość. Jako materiał dla programisty są one wtedy trudne w użyciu, do tego skłaniają do najgorszych praktyk, jakimi jest między innymi umieszczanie logiki biznesowej w kodzie formatek ekranowych.
Na koniec największy mit: analiza jest prosta, wystarczy wiedzieć jak ją wykonać i mieć właściwe wzorce dokumentów. Nic tej tezy nie potwierdza, a tak wielu próbuje... Znam masę przypadków, gdy ktoś uznał, że przyuczona grupa pracowników sama wykona analizę wymagań, w końcu to tylko spisywanie potzreb. Niestety nie znam żadnego przypadku gdzie, na bazie tak spisanych wymagań, projekt zakończył się sukcesem. Jest zresztą prosty sposób na ocenę jakości dokumentu opisującego wymagania: skonfrontowanie go z tym co w końcu powstało.
Książka adresowana do programistów, sam tytuł to sugeruje. Warto ją kupić (programiści) bo bardzo wyczerpująco opisuje to, co nazywam "implementacją obiektowości". Samo nauczenie się (semantyka i syntaktyka) obiektowo zorientowanego języka programowania to mało, warto poznać na czym ta implementacja polega: czym jest obiekt, dziedziczenie czy kompozycja. Autor skupia się jednak na implementacji samej "obiektowości". Moim zdaniem książka jak najbardziej przydatna programistom, bo przykłady są ilustrowane kodem i diagramami UML. Jednak nie znajdziecie tam zbyt wiele o obiektowo zorientowanym opisie modelowanej rzeczywistości, czyli o biznesowym aspekcie programowania i projektowania. Z treści książki…
Właśnie, jak to jest? Regularnie słyszę z ust zwolenników stosowania metody, którą nazywają "zwinną", że "nie da się opisać wymagań przed rozpoczęciem projektu, należy/można je [wymagania] odkrywać w toku projektu, bo klient zna tylko cel i razem do niego dążymy, prototypy - tak właśnie radzimy sobie z nieprzewidywalnością wymagań". Przypomnę: wymagania to "warunki jakie coś musi spełnić aby było przydatne" (sł. j.polskiego PWN), jak mam tu rozumieć "brak wymagań na początku projektu", skoro jego - projektu - celem jest wytworzenie czegoś przydatnego? Co to znaczy "wymagania dzisiaj są nieprzewidywalne"? To…
