Zarządzanie i prawo czyli cos dla CXO. Governance and law or something for CXOs.

Depozyt kodu źródłowego czyli co naprawdę należy chronić? Archiwum!

Wprowadzenie W 2021 roku, w artykule Transformacja Cyfrowa a dziedzictwo IT pisałem: Aby transformacja cyfrowa była w ogóle możliwa, musimy przenieść te dane (treści, informacje) z papieru „do komputera”, w sposób nieniszczący obecnych możliwości i pozwalający na tworzenie nowych. Trzeba też zniwelować posiadany dług technologiczny. Dług technologiczny to posiadane dziedzictwo, to zapóźnienie, to pozostawanie w tyle za trwającym postępem technologicznym. Dług taki ma bardzo wiele firm https://it-consulting.pl/2021/11/21/cyfrowa-transformacja-a-dziedzictwo-it/ W tym tekście poruszam pokrewny temat jakim jest zabezpieczenie się bo kluczowe pytanie brzmi: co zabezpieczyć mają "wszystko w wersji elektronicznej"? Bardzo często…

Czytaj dalejDepozyt kodu źródłowego czyli co naprawdę należy chronić? Archiwum!

API to coś innego? Nie!

Wprowadzenie API to skrót od Application Programming Interface, i jest to niestety bardzo myląca nazwa. Dlaczego? Bo to nie jest "coś do programowania". API to po prostu usługa aplikacji udostępniana nie (ludzkim) użytkownikom na ekranie komputera, a innym aplikacjom. Dwa lata temu opisywałem projektowanie API i integracji, pisałem też, dlaczego od integracji obecnie nie ma już ucieczki: Mamy ogólnoświatową sieć Internet, aplikacje lokalne i w chmurze, aplikacje naszych kontrahentów i aplikacje centralnych urzędów. Wszystkie one współpracują i wymieniają dane, czyli są zintegrowane. Dlatego integracja stała się cechą każdego systemu informatycznego.…

Czytaj dalejAPI to coś innego? Nie!

Czym jest dług informacyjny

Dług informacyjny jest znacznie groźniejszy niż dług technologiczny. Same zaległości technologiczne jako takie można usunąć bez dużego ryzyka: jest to po prostu upgrade już posiadanej infrastruktury. Dług informacyjny jest znacznie bardziej niebezpieczny, bo to całkowity brak wiedzy o tym jak to zrobić bezpiecznie i co w ogóle zrobić (upgrade czy jednak wymiana systemu na nowy inny). Dług informacyjny to nie tylko nieudokumentowany system. To nieudokumentowane procesy biznesowe, procedury, reguły biznesowe, to zasoby wiedzy o organizacji jedynie w „głowach pracowników”, te zaś są najczęściej niespójne, niekompletne i bardzo często sprzeczne.

Czytaj dalejCzym jest dług informacyjny

Czym są testy oraz kto i co testuje

Robię to zawsze a najrzadziej o tym pisze, bo to "takie oczywiste", a co to takiego? TESTY. Dobrze opracowane testy to ciekawa i wyrafinowana forma sprawdzania tego czy dostajemy to co chcemy dostać, to za co płacimy (nie raz słono). Czym są (powinny być) kryteria akceptacji? To właśnie wymagania, pozostaje pytanie: Które? Jeżeli to będą pierwotne wymagania biznesowe jest źle (patrz: Przypadki użycia to nie wymagania). Wiec co? Wymaganiem jest model: zamawiana konstrukcja, mechanizm działania. V-model czyli wprowadzenie Ogólnym, najczęściej przytaczanym modelem opisującym cykl wytwarzania w inżynierii jest tak zwany…

Czytaj dalejCzym są testy oraz kto i co testuje

Normy i zgodność z nimi

Normy ISO, bo o nich będę tu pisał, to przedmiot wielu kontrowersji: zwolennicy i audytorzy namawiają, reszta zaleca rozwagę. Czym są Normy W kontekście norm ISO, słownikowa definicja normy brzmi: norma ?ustalona, ogólnie przyjęta zasada? (https://sjp.pwn.pl/szukaj/norma.html) Normami nazywamy także zbiory zasad. Dla porządku będę używał słowa norma pisanego z małej litery w ogólnym słownikowym znaczeniu (zasada), oraz w formie Norma, pisanego z dużej litery, w rozumieniu tekstu (produktu) komitetu normalizacyjnego. Generalnie stosowanie Norm jest dobrowolne: CZY STOSOWANIE NORM JEST OBOWIĄZKOWE?Nie. Od 1 stycznia 2003 r. nowa Ustawa o normalizacji zniosła…

Czytaj dalejNormy i zgodność z nimi

Prawo autorskie – czy jest skuteczne?

Wstęp

Prawo autorskie stanowi naturalny przedmiot zainteresowania każdego, kogo efekty pracy są tym prawem chronione. Czasami prawo to staje się przedmiotem badań, jak w moim przypadku, bo nie tylko to co tworzę, podlega ochronie prawnoautorskiej, ale też stanowi to wartość niematerialną dla beneficjentów mojej pracy: podmiotów będących przedmiotem moich audytów i analiz, przekazywaną im wartością tego co projektuję: projektów rozwiązań.

Moje badania nie dotyczą jednak aktualnego stanu prawnego, dotyczą mechanizmu powstawania i prawnej ochrony wartości intelektualnych.

Prawo autorskie budzi wiele emocji i kontrowersji z wielu powodów. Jednym z nich jest to, że często stawiany jest mu zarzut, że jest nieskuteczne w pewnych obszarach:

Dla filozofa prawa wyjątkowo interesującym przedmiotem badań są prawa autorskie. Wynika to z faktu, iż odkąd pojawił się Internet, dotychczasowe w pełni satysfakcjonujące uregulowania stały się nieskuteczne.

Autorka powyższego napisała ciekawy esej, do którego postaram się odnieść na gruncie systemów informacyjnych i technologii z nimi związanych (wspominany przez autorkę Internet także). Jest to próba wyjaśnienia krytykowanego zjawiska jakim jest łatwość kopiowania, oraz teza i jej obrona, że nie prawo autorskie jest tu źródłem problemu a życzeniowe podejście wielu posiadaczy praw majątkowych, do jego stosowania. W 2012 roku pisałem, że nie można się “obrażać” na postęp:

Prostą, nadal funk­cjo­nu­ją­cą, barie­rą blo­ku­ją­cą powie­la­nie (two­rze­nie replik, repro­duk­cji ory­gi­na­łów np. rzeźb) dzieł mate­rial­nych jest wyma­ga­na umie­jęt­ność porów­ny­wal­na do tej, jaką cechu­je się autor ory­gi­na­łu. W przy­pad­ku dzieł nie­ma­te­rial­nych ta barie­ra nie ist­nie­je, bo do sko­pio­wa­nia naj­lep­sze­go nawet utwo­ru lite­rac­kie­go czy muzycz­ne­go wystar­czy np. kom­pu­ter, nie są potrzeb­ne żad­ne, poza obsłu­gą kom­pu­te­ra, umiejętności.

(źr.: Prawo autorskie i wartości niematerialne – analiza systemowa)

Powyższy artykuł z 2012 roku, polecam jako lekturę początkową.

(więcej…)

Czytaj dalejPrawo autorskie – czy jest skuteczne?

Ochrona programów komputerowych w prawie własności intelektualnej

Wprowadzenie Na stronie PARP od pewnego czasu jest dostępny tekst pod powyższym tytułem: Ochrona programów komputerowych w prawie własności intelektualnej . Autor zaczyna od słów: Wraz ze wzrostem znaczenia programów komputerowych w obrocie gospodarczym, rośnie także potrzeba ich należytej ochrony przed naruszeniami. Jej obecny kształt w polskim prawie jest rezultatem długoletnich prac, zarówno na szczeblu międzynarodowym, jak i krajowym. Opracowanie jest godne uwagi gdyż rzeczowo opisuje stan prawny rynku oprogramowania w obszarze wartości intelektualnych. Z uwagi na to, że autor dokonał analizy z perspektywy prawnej, postanowiłem na przykładach praktycznych pokazać…

Czytaj dalejOchrona programów komputerowych w prawie własności intelektualnej

Transformacja Cyfrowa a dziedzictwo IT

Wstęp

Transformacja cyfrowa, jest przez dostawców technologii informatycznych, najczęściej definiowana jako integracja technologii cyfrowej z działalnością firmy. Poniżej wybrane definicje, które najczęściej znajdujemy w sieci:

Transformacja cyfrowa definiuje się jako integrację technologii cyfrowej ze wszystkimi obszarami funkcjonowania firmy. Dzięki niej możliwe jest wykorzystanie gromadzonych danych do tworzenia innowacyjnych usług i poszerzenia dotychczasowej oferty.

Cyfrowa transformacja to nic innego jak integracja technologii cyfrowej we wszystkich obszarach działalności firmy oraz zmiana sposobu, w jaki działasz i zapewniasz klientom wartość. To także zmiana kulturowa, która wymaga od organizacji ciągłego rzucania sobie wyzwań, eksperymentowania, ale również godzenia się z porażką. Transformacja cyfrowa jest procesem nieuniknionym, niezależnie od rozmiaru przedsiębiorstwa.

Transformacja cyfrowa odnosi się do procesów i strategii wykorzystania technologii cyfrowej do radykalnej zmiany sposobów, w jakie przedsiębiorstwa prowadzą działalność i obsługują klientów. Termin ten stał się w epoce cyfryzacji wszechobecny. Spowodowane jest to tym, że każda organizacja ? niezależnie od jej rozmiaru i branży ? coraz bardziej opiera się na danych i technologii, aby zwiększać wydajność swojej działalności i zapewniać wartość swoim klientom.

Ogólne idee wiedzy jako fundamentu nowej gospodarki i informacji jako najważniejszego zasobu wypełniają się treścią i rodzą nowe pojęcia: smart devices i weareables, Big Data, mobilność, chmura obliczeniowa, platformy społecznościowe, bio- i nanotechnologie, Internet of Things, energia odnawialna czy share economy?

Dominuje “integracja technologii cyfrowej z działalnością firmy”. Osobiście jestem zwolennikiem tezy, że nie tyle firmy co generalnie człowieka. Czym jest tu sama integracja technologii z działalnością człowieka? Maszyny nie myślą, jednak przetwarzają dane. Człowiek nadaje znaczenie danym, potrafi je także przekształcać. Cyfrowa transformacja to proces przenoszenia przetwarzania danych z człowieka na maszyny: to już nie my ludzie wyszukujemy dokumenty w archiwach, robi to elektroniczne archiwum, nie my ludzie obsługujemy klientów za ladą, coraz częściej robi to Internetowy Sklep. Cyfrowa transformacja to właśnie proces przenoszenia części pracy z człowieka na maszyny.

Aby transformacja cyfrowa była w ogóle możliwa, musimy przenieść te dane (treści, informacje) z papieru “do komputera”, w sposób nieniszczący obecnych możliwości i pozwalający na tworzenie nowych.

Trzeba też zniwelować posiadany dług technologiczny. Dług technologiczny to posiadane dziedzictwo, to zapóźnienie, to pozostawanie w tyle za trwającym postępem technologicznym. Dług taki ma bardzo wiele firm. Co z nim zrobić i jak z niego wyjść?

(więcej…)

Czytaj dalejTransformacja Cyfrowa a dziedzictwo IT

Odpowiedzialność projektanta systemu

Wstęp

prawie 10 lat temu pisałem:

Często spo­ty­kam się z róż­ny­mi meto­da­mi uwzględ­nia­nia pra­wa w doku­men­ta­cji wyma­gań. Jakim wyma­ga­niem jest zgod­ność z obo­wią­zu­ją­cym pra­wem? I trud­niej­sze pyta­nie: czy zmia­na pra­wa to zmia­na wyma­gań? Inny aspekt pro­ble­mu to ana­li­za i defi­ni­cja (opis) tej zgod­no­ści z pra­wem. Spotkać moż­na się z meto­dą pole­ga­ją­cą na trak­to­wa­niu każ­de­go (mają­ce­go wpływ na sys­tem) para­gra­fu np. usta­wy jako wyma­ga­nia. Problem zgod­no­ści opro­gra­mo­wa­nia z pra­wem ma dwa aspekty. Zgodność opro­gra­mo­wa­nia z pra­wem pole­ga na tym, że ??opro­gra­mo­wa­nie nie może ogra­ni­czać sto­so­wa­nia pra­wa to jest nie może  wymu­szać swo­imi ogra­ni­cze­nia­mi dzia­łań nie­zgod­nych z prawem?. Ja oso­bi­ście reko­men­du­ję roz­cią­gnię­cie tej defi­ni­cji na ??ani nie powin­no pozwa­lać na łama­nie pra­wa?.  Tu jed­nak wie­lu uwa­ża, że ??zama­wiam narzę­dzie i uży­wam jak chcę, na swo­ja odpo­wie­dzial­ność?. Coś w tym jest, war­to jed­nak zosta­wić ??włącz­nik?.  (źr.: Prawo a wymagania … )

Dzisiaj czytam:

To administrator odpowiada za zabezpieczenia systemów, a więc także za to, że pracownik zdołał skopiować dane osobowe na zewnętrzny nośnik. […] W ocenie WSA w toku postępowania PUODO prawidłowo ustalił, iż w SGGW dopuszczono się licznych uchybień, w szczególności nie przeprowadzono właściwej analizy ryzyka i oceny zagrożeń już na etapie projektowania systemów (privacy by design) oraz nie wdrożono odpowiednich środków zapewniających bezpieczeństwo danych, w tym przed możliwością wyeksportowania danych z systemu na zewnątrz.(źr.: Odpowiedzialność administratora za naruszenie zasady privacy by design)

Rzecz w tym, że administrator, w rozumieniu prawa, to także podmiot zlecający powstanie oprogramowania, które go wspiera w realizacji jego obowiązków, a jednym z tych obowiązków jest egzekwowanie ustalonych zasad. Dzisiaj o tym, że zbieranie “podpisów pod oświadczeniami” to nie jest bezpieczeństwo.

(więcej…)

Czytaj dalejOdpowiedzialność projektanta systemu

Kastomizacja oprogramowania standardowego, aspekty ekonomiczne: Recenzja i rekomendacje

Jarosław Żeliński Date. (2021). Metody kastomizacji oprogramowania standardowego – aspekty ekonomiczne: Recenzja. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.22292.01927

Wstęp

Publikacja Jędrzeja Wieczorkowskiego (dalej: recenzowane opracowanie) o poniższym tytule ukazała się w 2015 roku:

Jędrzej Wieczorkowski
Instytut Informatyki i Gospodarki Cyfrowej
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Metody kastomizacji oprogramowania standardowego: aspekty ekonomiczne.

Autor recenzowanego tekstu odnosi sie do skutków ekonomicznych, pomija jednak całkowicie skutki prawne kastomizacji kodu oprogramowania, które mają wpływ na koszty i ochronę wartości intelektualnych. Autor pisze we wstępie:

Celem niniejszego opracowania jest analiza możliwych metod kastomizacji systemów informatycznych zarządzania przeprowadzona z ekonomicznego punktu widzenia, w tym w szczególności opłacalności stosowania oprogramowania standardowego i wykorzystania poszczególnych metod jego adaptacji. […] Kastomizację systemu informatycznego ogólnie należy rozumieć jako jego adaptację do potrzeb konkretnego podmiotu. M. Flasiński określił kastomizację, jako ?konfigurację systemu, osadzenie w systemie za pomocą prac programistycznych dodatkowych funkcjonalności oraz modyfikację istniejących funkcjonalności systemu?

Dostarczanie oprogramowania i jego wdrażanie, wiąże się jego ewentualnym dostosowaniem do potrzeb użytkownika. Autor powyższego opracowania, stosując nieprecyzyjne definicje pojęć, wprowadza czytelnika w błąd, opisując przyczyny i konsekwencje związane z szeroko pojętym dostosowaniem oprogramowania do potrzeb użytkownika.

Niestety z tego dokumentu korzysta wielu prawników, nazywając go nie raz nawet “wykładnią”.

(więcej…)

Czytaj dalejKastomizacja oprogramowania standardowego, aspekty ekonomiczne: Recenzja i rekomendacje

Dokumenty w Krajowym Systemie e-Faktur i nie tylko te dokumenty, e-podpis

Wstęp

Tym razem opisuję kwestie dokumentu, dokumentowej postaci czynności prawnej i faktur w wersji elektronicznej, których wystawianie jest jak najbardziej czynnością prawną, i o innowacji jaką Minister Finansów serwuje nam od nowego roku.

W 2018 roku opisywałem metody uwiarygodniania treści (dokumentów) podsumowując:

Tego typu meto­dy zabez­pie­cze­nia (tak zwa­ne sys­te­mo­we, w prze­ci­wień­stwie do tech­nicz­nych, jaką jest kwa­li­fi­ko­wa­ny pod­pis elek­tro­nicz­ny),  są opar­te na zało­że­niu, że sfał­szo­wa­nie tre­ści doku­men­tu jest nie­moż­li­we (lub jest wykry­wal­ne w 100%) przy zacho­wa­niu usta­lo­nej pro­ce­du­ry dorę­cze­nia doku­men­tu (patrz: Zasada Kerckhoffs?a). Wymagania nakła­da­ne for­mal­nie na pod­miot sta­no­wią­cy Trzecią stro­nę zaufa­nia (nota­riusz) powo­du­ją, że ryzy­ko nie­wy­kry­cia fał­szer­stwa jest bli­skie zeru. Opisane powy­żej meto­dy wymia­ny doku­men­tów nie wyma­ga­ją kosz­tow­ne­go i trud­ne­go w uży­ciu kwa­li­fi­ko­wa­ne­go pod­pi­su elek­tro­nicz­ne­go (źr.: Przesyłki sądowe dostarczane przez internet czyli e-dokumenty c.d.)

Generalnie chodziło o alternatywę dla e-podpisu, który nadal uważam za ślepą uliczkę. Od wielu lat, projektując systemy informatyczne, stosują zasadę mówiącą. że system informatyczny, jako rozwiązanie, nie powinien tworzyć nowych, sztucznych bytów informacyjnych, bo im więcej takich sztucznych (nie istniejących w rzeczywistości) bytów powstanie, tym bardziej system odstaje od realiów rzeczywistości, którą (podobno) ma wspierać. Praktyka pokazuje, że próby implementacji w systemach informacyjnych mechanizmów dalekich od realiów życia, kończy się ogromnym kosztem i często po prostu porażką.

Warto mieć świadomość, że strukturalne i stałe w czasie dane, stanowią mniej niż 20% procent wszystkich danych jakie człowiek tworzy, próby stosowania modelu relacyjnego i SQL do pozostałych ponad 80% danych (dokumentów) to droga do klęski. 

On top of this, there is simply much more unstructured data than structured. Unstructured data makes up 80% and more of enterprise data, and is growing at the rate of 55% and 65% per year. (źr.: Structured vs Unstructured Data 101: Top Guide | Datamation)

(więcej…)

Czytaj dalejDokumenty w Krajowym Systemie e-Faktur i nie tylko te dokumenty, e-podpis

Opracowanie analizy potrzeb i wymagań w zamówieniach publicznych

Niedawno ukazały się Wskazówki dla Zamawiających... (streszczenie i dokument do pobrania poniżej). Rada Zamówień Publicznych, doceniając wagę analizy potrzeb i wymagań, o której mowa w art. 83 ustawy z dnia 11 września 2019 r. (Dz.U. z  2019 r. poz. 2019 ze zm.),  dla przygotowania i przeprowadzenia procesu zakupowego udzielenia zamówień klasycznych o wartościach równych i przekraczających progi unijne zgodnie z celami nowej ustawy, jakimi są w szczególności podniesienie efektywności oraz konkurencyjności udzielanych zamówień, a także otwarcie na nowe propozycje rynkowe, przygotowała wskazówki interpretacyjne nowego przepisu, mając nadzieję, iż okażą się one przydatne…

Czytaj dalejOpracowanie analizy potrzeb i wymagań w zamówieniach publicznych

Koniec treści

Nie ma więcej stron do załadowania