pojęcie: nauka

w sze­ro­kim zna­cze­niu, ogół wie­dzy ludz­kiej uło­żo­nej w sys­tem zagad­nień: zbie­ra­nie i kla­sy­fi­ko­wa­nie fak­tów (s.j.p.); w wąskim zna­cze­niu, meto­dy mode­lo­wa­nia, abs­trak­cji i ide­ali­za­cji, pomi­ja­ją­ce w zja­wi­skach aspek­ty mniej istot­ne, by docie­rać do wewnętrz­nych mecha­ni­zmów i pra­wi­dło­wo­ści, ukry­tych przed naszy­mi zmy­sła­mi: wyja­śnia­nie fak­tów; celem nauki, w wąskim sen­sie, jest budo­wa­nie teo­rii nauko­wych: ​„Teoria nie tyl­ko wyja­śnia zna­ne fak­ty; umoż­li­wia rów­nież naukow­com prze­wi­dy­wa­nie tego, co powin­ni obser­wo­wać, jeśli teo­ria jest praw­dzi­wa. Teorie nauko­we są spraw­dzal­ne. Nowe dowo­dy powin­ny być zgod­ne z teo­rią. Jeśli tak nie jest, teo­ria jest udo­sko­na­la­na lub odrzu­ca­na. Im dłu­żej utrzy­mu­ją się cen­tral­ne ele­men­ty teo­rii – im wię­cej prze­wi­du­je ona obser­wa­cji, im wię­cej testów prze­cho­dzi, tym wię­cej fak­tów wyja­śnia – tym sil­niej­sza jest teo­ria.” (K.Popper, Logika odkry­cia naukowego).

Kluczowe poję­cie w obec­nej nauce to ​„model” (https://​pla​to​.stan​ford​.edu/​e​n​t​r​i​e​s​/​m​o​d​e​l​s​-​s​c​i​e​n​ce/) i ​„mecha­nizm” (https://​pla​to​.stan​ford​.edu/​e​n​t​r​i​e​s​/​s​c​i​e​n​c​e​-​m​e​c​h​a​n​i​s​ms/); patrz tak­że pseu­do­nau­ka (https://​pla​to​.stan​ford​.edu/​e​n​t​r​i​e​s​/​p​s​e​u​d​o​-​s​c​i​e​n​ce/) i struk­tu­ra teo­rii nauko­wych (https://​pla​to​.stan​ford​.edu/​e​n​t​r​i​e​s​/​s​t​r​u​c​t​u​r​e​-​s​c​i​e​n​t​i​f​i​c​-​t​h​e​o​r​i​es/).