Wiele pro­jek­tów, w któ­rych powsta­ją doku­men­ty zwią­za­ne z pro­ce­sa­mi biz­ne­so­wy­mi (mode­le, mier­ni­ki, reor­ga­ni­za­cja itp.), ope­ru­je poję­cia­mi, poza oczy­wi­ście pro­ce­sem biz­ne­so­wym, taki­mi jak zdol­ność do reali­za­cji, funk­cje, zaso­by, pro­duk­ty. Często są one na tyle źle (nie­pre­cy­zyj­nie) zde­fi­nio­wa­ne (cza­sem źle tłu­ma­czo­ne z lite­ra­tu­ry ang.), że doku­men­ty te są nie­jed­no­znacz­ne a spo­tka­nia robo­cze bywa­ją bar­dzo emocjonalne.

Problem ten jest dość powszech­ny na świe­cie, co moż­na było zaob­ser­wo­wać na stro­nach por­ta­lu LinkedIn, gdzie powsta­ła dys­ku­sja na temat tego czym jest pro­ces two­rze­nia pro­duk­tu a czym posia­da­na zdol­ność do jego wytwo­rze­nia (pro­ces­ses and capa­bi­li­ties). Na stro­nach por­ta­lu BPTrends, jeden z jego głów­nych auto­rów, Paul Harmon, opi­sał to i pod­su­mo­wał (pole­cam cały artykuł):

There has been a lot of discus­sion on the rela­tion­ship betwe­en pro­ces­ses and capa­bi­li­ties. I can?t offer a defi­ni­ti­ve solu­tion to discus­sion becau­se some of the defi­ni­tions of ?capa­bi­li­ties? are incom­pa­ti­ble with one ano­ther. What fol­lows, howe­ver, is my take on what I belie­ve to be the most use­ful appro­ach to defi­ning and using capa­bi­li­ties in a pro­cess-focu­sed envi­ron­ment. (źr. BPTrends | Harmon on BPM: Processes and Capabilities).

W swo­ich pro­jek­tach czę­sto two­rzę mode­le pro­ce­sów biz­ne­so­wych i mode­le moty­wa­cji biz­ne­so­wej (two­rząc mode­le archi­tek­tu­ry biz­ne­so­wej, kor­po­ra­cyj­nej), muszę w tym zagwa­ran­to­wać ich jednoznaczność.

Nie raz pisa­łem tu o defi­ni­cji poję­cia pro­ces biz­ne­so­wy, sto­sun­ko­wo rzad­ko – poja­wia się przy oka­zji mode­li moty­wa­cji biz­ne­so­wej – o defi­ni­cji poję­cia capa­bi­li­ties czy­li zdol­ność do” lub poten­cjał”. Jest to okre­ślo­na cecha orga­ni­za­cji (są to akty­wa orga­ni­za­cji). Jest to kon­se­kwen­cja posia­da­nia okre­ślo­nych zaso­bów. Innymi sło­wy posia­da­nie na liście płac pra­cow­ni­ka potra­fią­ce­go dobrze goto­wać (zasób ludz­ki posia­da­ją­cy okre­ślo­ne umie­jęt­no­ści, peł­nią­cy funk­cje kucha­rza), orga­ni­za­cja ta ma zdol­ność (poten­cjał) do ser­wo­wa­nia zna­ko­mi­tych potraw. Jeżeli zde­cy­du­je się to robić, to będzie to pro­ces ser­wo­wa­nia tych potraw (pro­dukt pro­ce­su). Pojęcia te razem sta­no­wią pew­ną prze­strzeń nazw”. Ważne by rozu­mieć nie tyl­ko te poję­cia, ale tak­że to, by rozu­mieć, że w doku­men­ta­cji opi­sją­cej model orga­ni­za­cji sto­so­wać te poję­cia muszą być tak zde­fi­nio­wa­ne by nie powo­do­wać nie­jed­no­znacz­no­ści, muszą się więc wza­jem­nie wyklu­czać (zasa­da wyłą­czo­ne­go środ­ka w logi­ce), a jako całość muszą sta­no­wić kom­plet­ny słow­nik do opi­sa­nia okre­ślo­nej rze­czy­wi­sto­ści (prze­strzeń nazw). Poniżej model poję­cio­wy obra­zu­ją­cy te poję­cia i związ­ki mię­dzy nimi (dia­gram fak­tów nota­cji SBVR):

Ontologia proces biznesowy zdolnosc

Uznając, że poję­cia te (ich defi­ni­cje) wza­jem­nie się wyklu­cza­ją (co musi­my zagwa­ran­to­wać sto­su­jąc je razem w jed­nej doku­men­ta­cji) uzy­sku­je­my kla­row­ny sys­tem nazy­wa­nia ele­men­tów orga­ni­za­cji, zarów­no na pozio­mie mode­li BMM (model moty­wa­cji biz­ne­so­wej) jak i mode­li pro­ce­sów, gdzie pro­ces biz­ne­so­wy i akty­wa (BMM), jaki­mi są zaso­by oraz zdol­no­ści do cze­goś, a tak­że pro­duk­ty ofe­ro­wa­ne na ryn­ku, to odręb­ne pojęcia.

Dbałość o jed­no­znacz­ność i spój­ność doku­men­ta­cji to klu­czo­wa cecha ana­li­ty­ka, pisa­łem o tym mię­dzy inny­mi w arty­ku­le o tępie­niu nie­jed­no­znacz­no­ści. Uznawanie, że to nie waż­ne, dopusz­cza­nie do nie­pre­cy­zyj­nych defi­ni­cji, uzna­wa­nie tych pojęć za bli­sko­znacz­ne czy wręcz syno­ni­my, pro­wa­dzi nie tyl­ko do emo­cji w roz­mo­wach, ale tak­że do nie­przy­dat­no­ści two­rzo­nych dokumentów.

Jarosław Żeliński

Jarosław Żeliński: autor, badacz i praktyk analizy systemowej organizacji: Od roku 1991 roku, nieprzerwanie, realizuje projekty z zakresu analiz i projektowania systemów, dla urzędów, firm i organizacji. Od 1998 roku prowadzi samodzielne studia i prace badawcze z obszaru analizy systemowej i modelowania (modele jako przedmiot badań: ORCID). Od 2005 roku, jako nieetatowy wykładowca akademicki, prowadzi wykłady i laboratoria (ontologie i modelowanie systemów informacyjnych, aktualnie w Wyższej Szkole Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.) Oświadczenia: moje badania i publikacje nie mają finansowania z zewnątrz, jako ich autor deklaruję brak konfliktu interesów. Prawa autorskie: Zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt. 1) lit. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zastrzegam, że dalsze rozpowszechnianie artykułów publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione bez indywidualnej zgody autora (patrz Polityki Strony).

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.