Czym sie różnią wymagania wobec rozwiązania od potrzeb użytkownika?

Wstęp

Siedem lat temu (2015) artykuł o wymaganiach i śladowaniu kończyłem słowami:

Tak więc wyma­gań biz­ne­so­wych może być kil­ka­dzie­siąt. Wymaganych usług sys­te­mu (przy­pad­ków uży­cia) w dużym pro­jek­cie tak­że może być kil­ka­dzie­siąt. Ale set­ki, czy tysią­ce ??wyma­gań? to wyraz utra­ty pano­wa­nia nad zakre­sem pro­jek­tu? Tu zwró­cę uwa­gę, że wyma­ga­niem (usłu­ga sys­te­mu) może być np. wytwo­rzo­na fak­tu­ra VAT zgod­na z prze­pi­sa­mi. Cechy tej fak­tu­ry (lista pól) to nie osob­ne wyma­ga­nia, to cechy (para­me­try, atry­bu­ty) jed­ne­go wyma­ga­nia. Żadna cecha fak­tu­ry VAT nie ma sama w poje­dyn­kę żad­nej war­to­ści, nie może więc być oddziel­nym przy­pad­kiem uży­cia, tak samo jak wyma­ga­niem naszym może być samo­chód, ale jego kolor czy auto­ma­tycz­na skrzy­nia bie­gów, to cechy samo­cho­du, nie ma sen­su wyma­gać ??czer­wo­ne­go kolo­ru? nie ocze­ku­jąc samo­cho­du (i jak uza­sad­nić, to że ten kolor wspie­ra cel biz­ne­so­wy). Przypadkiem uży­cia samo­cho­du jest podróż a nie wło­że­nie klu­czy­ka do sta­cyj­ki, bo to jest tyl­ko jeden z ele­men­tów sce­na­riu­sza roz­po­czę­cia podró­ży samochodem.

Source: Dlaczego śladowanie wymagań jest istotne w projekcie? – Jarosław Żeliński IT-Consulting

Nadal pojawiają się publikacje o wymaganiach, zarządzaniu nimi i realizowaniu ich. Na rynku są dostępne aplikacje pozwalające je kolekcjonować i zarządzać taką kolekcją. I stale mamy do czynienia z ich – wymagań – niejednoznacznością . Okazuje się, że ich znaczenie staje sie kluczowe dla projektów, także z perspektywy prawa (PZP i zdefiniowane w zaleceniach UZP pojęcie potrzeba). Tym razem skupię się na pojęciach ‘wymaganie’ i ‘potrzeba’ w odniesieniu do projektu rozwiązania.

(więcej…)

Czytaj dalejCzym sie różnią wymagania wobec rozwiązania od potrzeb użytkownika?

Czym są testy oraz kto i co testuje

Robię to zawsze a najrzadziej o tym pisze, bo to "takie oczywiste", a co to takiego? TESTY. Dobrze opracowane testy to ciekawa i wyrafinowana forma sprawdzania tego czy dostajemy to co chcemy dostać, to za co płacimy (nie raz słono). Czym są (powinny być) kryteria akceptacji? To właśnie wymagania, pozostaje pytanie: Które? Jeżeli to będą pierwotne wymagania biznesowe jest źle (patrz: Przypadki użycia to nie wymagania). Wiec co? Wymaganiem jest model: zamawiana konstrukcja, mechanizm działania. V-model czyli wprowadzenie Ogólnym, najczęściej przytaczanym modelem opisującym cykl wytwarzania w inżynierii jest tak zwany…

Czytaj dalejCzym są testy oraz kto i co testuje

Normy i zgodność z nimi

Normy ISO, bo o nich będę tu pisał, to przedmiot wielu kontrowersji: zwolennicy i audytorzy namawiają, reszta zaleca rozwagę. Czym są Normy W kontekście norm ISO, słownikowa definicja normy brzmi: norma ?ustalona, ogólnie przyjęta zasada? (https://sjp.pwn.pl/szukaj/norma.html) Normami nazywamy także zbiory zasad. Dla porządku będę używał słowa norma pisanego z małej litery w ogólnym słownikowym znaczeniu (zasada), oraz w formie Norma, pisanego z dużej litery, w rozumieniu tekstu (produktu) komitetu normalizacyjnego. Generalnie stosowanie Norm jest dobrowolne: CZY STOSOWANIE NORM JEST OBOWIĄZKOWE?Nie. Od 1 stycznia 2003 r. nowa Ustawa o normalizacji zniosła…

Czytaj dalejNormy i zgodność z nimi
Abstraction focuses upon the essential characteristics of some object, relative to the perspective of the viewer. [Abstrakcja skupia się na istotnych cechach jakiegoś obiektu w odniesieniu do perspektywy widza.]
Booch, G. (1994). Object-oriented Analysis and Design with Applications. 2nd Edition, the Benjamin/Cummings Publishing Company, Inc.

Wymagania biznesowe – jak zbierać i dokumentować

Wprowadzenie Ronald Ross, współautor standardu modelowania reguł biznesowych i biznesowego słownika pojęć napisał niedawno na swoim profilu LinkedIn: "People love stories. Are user stories helpful in engineering business solutions? Absolutely. Are you done with requirements and solution engineering when you?ve worked through a set of user stories? No. Not even close!" ["Ludzie kochają historie. Czy historie użytkowników są pomocne w tworzeniu rozwiązań biznesowych? Zdecydowanie tak. Czy skończyłeś z wymaganiami i inżynierią rozwiązania, gdy już opracowałeś zestaw historyjek użytkownika? Nie. Nawet nie zbliżyłeś się do nich!".] (https://www.linkedin.com/posts/rossronald_people-love-stories-are-user-stories-helpful-activity-6935627008265633793-Bpzb/) Świat od dekad boryka…

Czytaj dalejWymagania biznesowe – jak zbierać i dokumentować

Analiza efektywności i kosztów czyli symulacja procesu

Wstęp

Produktem modelowania procesów biznesowych są jakieś diagramy, i z tym jesteśmy oswojeni. Od czasu do czasu można usłyszeć o symulacjach procesów, lecz to już jednak znacznie rzadziej. O symulacjach procesów pisze się mniej: Google Scholar (literatura naukowa) pokazuje ok. 5 mln publikacji na temat modelowania procesów biznesowych, na temat ich symulacji 2 mln mniej. Ale już Google (“cały Internet”) odpowiednio: 2,3 mld. i 282 mln. Jak widać w powszechnym obiegu symulacje, jako temat, to trzy rzędy (tysiąckrotnie) mniejsza ilość tekstów! (wyszukiwane były hasła ang. ‘business process modeling’ oraz ‘business process simulation’). Zastanówmy się dlaczego i co można osiągnąć symulacją.

(więcej…)

Czytaj dalejAnaliza efektywności i kosztów czyli symulacja procesu

Odpowiedzialność projektanta systemu

Wstęp

prawie 10 lat temu pisałem:

Często spo­ty­kam się z róż­ny­mi meto­da­mi uwzględ­nia­nia pra­wa w doku­men­ta­cji wyma­gań. Jakim wyma­ga­niem jest zgod­ność z obo­wią­zu­ją­cym pra­wem? I trud­niej­sze pyta­nie: czy zmia­na pra­wa to zmia­na wyma­gań? Inny aspekt pro­ble­mu to ana­li­za i defi­ni­cja (opis) tej zgod­no­ści z pra­wem. Spotkać moż­na się z meto­dą pole­ga­ją­cą na trak­to­wa­niu każ­de­go (mają­ce­go wpływ na sys­tem) para­gra­fu np. usta­wy jako wyma­ga­nia. Problem zgod­no­ści opro­gra­mo­wa­nia z pra­wem ma dwa aspekty. Zgodność opro­gra­mo­wa­nia z pra­wem pole­ga na tym, że ??opro­gra­mo­wa­nie nie może ogra­ni­czać sto­so­wa­nia pra­wa to jest nie może  wymu­szać swo­imi ogra­ni­cze­nia­mi dzia­łań nie­zgod­nych z prawem?. Ja oso­bi­ście reko­men­du­ję roz­cią­gnię­cie tej defi­ni­cji na ??ani nie powin­no pozwa­lać na łama­nie pra­wa?.  Tu jed­nak wie­lu uwa­ża, że ??zama­wiam narzę­dzie i uży­wam jak chcę, na swo­ja odpo­wie­dzial­ność?. Coś w tym jest, war­to jed­nak zosta­wić ??włącz­nik?.  (źr.: Prawo a wymagania … )

Dzisiaj czytam:

To administrator odpowiada za zabezpieczenia systemów, a więc także za to, że pracownik zdołał skopiować dane osobowe na zewnętrzny nośnik. […] W ocenie WSA w toku postępowania PUODO prawidłowo ustalił, iż w SGGW dopuszczono się licznych uchybień, w szczególności nie przeprowadzono właściwej analizy ryzyka i oceny zagrożeń już na etapie projektowania systemów (privacy by design) oraz nie wdrożono odpowiednich środków zapewniających bezpieczeństwo danych, w tym przed możliwością wyeksportowania danych z systemu na zewnątrz.(źr.: Odpowiedzialność administratora za naruszenie zasady privacy by design)

Rzecz w tym, że administrator, w rozumieniu prawa, to także podmiot zlecający powstanie oprogramowania, które go wspiera w realizacji jego obowiązków, a jednym z tych obowiązków jest egzekwowanie ustalonych zasad. Dzisiaj o tym, że zbieranie “podpisów pod oświadczeniami” to nie jest bezpieczeństwo.

(więcej…)

Czytaj dalejOdpowiedzialność projektanta systemu

Architektoniczne wzorce projektowe w analizie i projektowaniu modelu dziedziny systemu

Wprowadzenie

W artykule o aplikacjach webowych, ponad rok temu, pisałem:

Generalnie klu­czo­wą cechą micro-ser­wi­sów, czy­nią­cą z nich tak zwa­ną zwin­ną archi­tek­tu­rę, jest cał­ko­wi­ta wzajemna nie­za­leż­ność imple­men­ta­cji poszcze­gól­nych usług aplikacyjnych. (źr.: Aplikacje webowe i mikroserwisy czyli architektura systemów webowych).

Przy innej okazji pisałem o wzorcach:

Wzorce pro­jek­to­we to bar­dzo waż­na część ??zawo­du? ana­li­ty­ka i archi­tek­ta opro­gra­mo­wa­nia. […] Generalnie wzor­ce są to ska­ta­lo­go­wa­ne stan­dar­dy i dobre prak­ty­ki . (Obiektowe wzorce projektowe )

Szkolenia dla analityków poprzedzam ankietami przed szkoleniowymi, jak do tej pory żadna nie zawierała pytań o wzorce projektowe: ani tego że są używane ani tego, że są celem szkolenia, niemalże każdy deklaruje albo, że używa UML lub, że chce zacząć używać UML, nawet gdy są to programiści. Zauważyłem, że wzorce projektowe w świadomości analizy biznesowej i projektowania (OOAD) “nie istnieją”. Wśród programistów, jeżeli jest spotykana, to wiedza o wzorcach przydatnych w tworzeniu bibliotek i narzędzi, często też powielane są wyuczone stare i złe praktyki programistyczne rodem z lat 60-tych (np. praktyki SmallTalk, patrz dalej).

Z drugiej strony od wielu lat znane są techniki MDA (Model Driven Architecture) czy MBSE (Model Based System Engineering), które w różnych formach, ale jednak wskazują, że najskuteczniejsza forma wyrażania wymagań wobec rozwiązania to projekt architektury i logiki dziedzinowej (model) działania aplikacji . O projektowaniu poprzedzającym implementację pisze sie od dość dawna, metody obiektowe i dobre praktyki znane są od lat .

Autorzy BABoK praktycznie od początku istnienia tego wydawnictwa, zwracają uwagę na tak zwaną “białą skrzynkę”, czyli wymagania wyrażone w postaci wewnętrznej struktury produktu, wskazując, że to znacznie skuteczniejsza metoda definiowania wymagań wobec rozwiązania, niż tak zwana “czarna skrzynka”, czyli tradycyjne, i jednak mniej skuteczne, wymagania wyrażone tylko jako cechy funkcjonalne i poza-funkcjonalne. Pamiętajmy, że adresatem wymagań jest zawsze dostawca produktu!

(więcej…)

Czytaj dalejArchitektoniczne wzorce projektowe w analizie i projektowaniu modelu dziedziny systemu

Modele as-is i to-be, czy warto je robić?

Z zamiarem napisania tego tekstu noszę się już od kilku lat i za każdym razem mówiłem sobie: "ok, jeszcze tylko skończę ten jeden projekt i zobaczymy czy faktycznie ma to sens". I tak od kilku lat. W końcu jednak udało się. Wprowadzenie Popularność podejścia do modeli procesów biznesowych, polegającego na "pokazaniu różnicy", trwa od czasów popularyzacji re-inżynierii procesów biznesowych (lata 90-te) . Umowy na usługi, zawierające w zakresie opracowanie modelu 'as-is' i 'to-be' nadal są podpisywane. Zakładam, że decyzje o zakresie projektu to indywidualne potrzeby zamawiających. Ja opiszę swoje doświadczenia…

Czytaj dalejModele as-is i to-be, czy warto je robić?

Analiza nie musi być przedwdrożeniowa

Wprowadzenie

W ramach jednego z moich niedawnych projektów badawczych celem analizy nie było opracowanie wymagań na oprogramowanie (tego typu projekty to najwyżej ok. 70% mojej aktywności) a rozwiązanie pewnych problemów informacyjnych. Z uwagi na ochronę know-how klienta, opis ten został mocno okrojony do istoty problemu oraz metody jego rozwiązania, nie ma tu z oczywistych powodów opisu rozwiązania (ale ważne jest to, że rozwiązanie znaleziono). Wartość jednak ma to, że czytelnik może się tu odnaleźć i sam przekonać, co jest źródłem pewnych problemów, czy i jak można je rozwiązać.

W poniższym tekście pojęcie system odnosi sie do systemu dokumentów i formularzy czyli do informacji i zarządzania nią.

(więcej…)

Czytaj dalejAnaliza nie musi być przedwdrożeniowa

Pokłosie webinarium MAP IT

15 Maja 2020 odbyło się ciekawe wirtualne spotkanie (zapowiedzi). Zarejestrowało sie ponad 1200 osób, ponad połowa tej liczby brała faktycznie udział. To oznacza, że mają sens zapowiadane i poruszone tam tematy. O konferencji Konferencja MAP IT ? Management, Analiza i Produkt w IT zorganizowana została przez Hannę Wesołowską z analiza IT. Ogromne ukłony dla Eleny Zhukovej, Olgi Springer z Product Vision oraz pozostałych znakomitych prelegentów ? Jarka Łojewskiego z Fundacji Dobra Porażka, Michała Bartyzela oraz Michała Redy i Mateusza Kapicy z Product Vision. Ostatnim referatem był mój referat o formalizmach w analizie i projektowaniu. Zainteresowanie spotkaniem przeszło…

Czytaj dalejPokłosie webinarium MAP IT

Psychologia podzielona czyli analiza prawdziwa a potoczna

Profesor Łukaszewski swego czasu opublikował bardzo ciekawy tekst: "Psychologia podzielona" . Publikacja ta to porównanie metod, autor pisze we wstępie: W historii psychologii, choć jest to historia krótka, wiele było szkół, systemów teoretycznych, zwalczających się orientacji, piewców jedynej słusznej drogi. Nie o przeszłości jednak zamierzam pisać, tylko o funkcjonujących współcześnie, w pewnej izolacji od siebie, ale w jakiś sposób na siebie wpływających trzech odmian psychologii. Pierwsza, to psychologia rozumiana jako praktyka społeczna, druga ? to psychologia potoczna (ludowa, domowa, zdroworozsądkowa, bo wiele nosi ona nazw) i wreszcie trzecia, to psychologia…

Czytaj dalejPsychologia podzielona czyli analiza prawdziwa a potoczna

Generalizacja/Specjalizacja Przypadków Użycia

W artykule Ile przypadków użycia opisałem przypadki użycia jako narzędzie definiowania zakresu projektu, czyli sposób dokumentowania wymagań. Takie jego zastosowanie jest zdefiniowane w specyfikacji UML . Tym razem chcę ostrzec przed bezkrytycznym "uczeniem się" ze stron internetowych, nawet tych uznawanych powszechnie za "dobre i popularne". Sam niektóre z nich polecam, ale coraz częściej, nie całe serwisy jako takie, a tylko określone artykuły. Modernanalyst.com też do nich należy. Dziś będzie to artykuł, którego nie polecam, a opiszę go, bo autor powiela w nim dość powszechne błędy notacyjne, błędy które stały się…

Czytaj dalejGeneralizacja/Specjalizacja Przypadków Użycia

Koniec treści

Nie ma więcej stron do załadowania