Read more about the article Od zapytania do realizacji zamówienia czyli jak to się robi z BPMN
(źr. Domain-Specific Conceptual Modeling Concepts, Methods and Tools, Herausgeber: Karagiannis, Dimitris, Mayr, Heinrich C., Mylopoulos, John (Eds.), ISBN 978-3-319-39417-6, str. 405)

Od zapytania do realizacji zamówienia czyli jak to się robi z BPMN

Wprowadzenie Ostatnio pojawiła się w prasie i mediach internetowych dyskusja na temat tego czym jest faktura, niestety bardzo wiele z tych opinii jest pozbawiona podstaw merytorycznych i prawnych, są niejednokrotnie po prostu nieprawdziwe. Biorąc pod uwagę fakt, że wiele tych opinii to opinie wygłaszane przez przedsiębiorców, wyłania się smutny obraz jakości informacji zbieranej metodą wywiadów w toku analiz biznesowych. Studiowanie literatury, cudzych opracowań w roli audytora, analiza pytań i uwag moich klientów to ogromne doświadczenie. Rok temu w artykule Mit o notacji BPMN pisałem o szkodliwości nadmiaru szczegółów na modelach. To…

Czytaj dalejOd zapytania do realizacji zamówienia czyli jak to się robi z BPMN

Procesy biznesowe a procedury

Wstęp Powodem napisania tego artykułu była publikacja: "Wdrożenie zintegrowanych elektronicznych usług, informacyjnych na przykładzie poradników przedsiębiorcy, udostępnianych poprzez Punkt Kontaktowy w Polsce" . Autorzy Mgr Szymon Mamrot, doktorant na Wydziale Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, główny specjalista w Centrum Elektronicznej Gospodarki Instytutu Logistyki i Magazynowania (e-mail: szymon.mamrot@ilim.poznan.pl). Mgr Magdalena Stachowicz, absolwentka studiów doktoranckich na Wydziale Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, starszy specjalista w Centrum Elektronicznej Gospodarki Instytutu Logistyki i Magazynowania (e-mail: magdalena.stachowicz@ilim.poznan.pl). Artykuł był recenzowany. Autorzy cytują między innymi mój artykuł, a konkretnie definicję procesu biznesowego, piszą także o…

Czytaj dalejProcesy biznesowe a procedury
Read more about the article Procedura – co to za zwierzę
(źr. http://www.bptrendsassociates.com/)

Procedura – co to za zwierzę

Bez tej formalizacji (ścisłe stosowanie zdefiniowanych pojęć, także tych z użytej notacji) próby modelowania procesów prowadzą najczęściej do powstawania monstrualnych ilości nieczytelnych diagramów (widywałem dokumentacje, gdzie było dla jednej firmy powstałe blisko tysiąc stron! Masakra). To kompletnie nieprzydatne dokumenty. Co jeszcze nam daje stosowanie powyższych definicji? Możliwość jednoznacznego "przejścia" (śladowanie) z modeli procesów biznesowych na modele przypadków użycia bo atomowy proces, zakwalifikowany do zakresu projektu jako wymagana usługa oprogramowania, to przypadek użycia, zaś procedura tego procesu to nic innego jak scenariusz tego przypadku użycia lub jak ktoś woli: user story. Z innej strony: jeżeli mamy wdrożona normę ISO9000, to modelując procesy biznesowe i "podpinając" do nich procedury z księgi jakości, szybko się przekonamy, czy nasze ISO to nie jest przypadkiem fikcja.

Czytaj dalejProcedura – co to za zwierzę

Ma być k… 17 mandatów!

Moim zdaniem ten kto wymyślił ocenę pracy policji poprzez licznie ilości wystawionych mandatów (albo gorzej - ich wartość!) jest w moich oczach kompletnym ignorantem nierozumiejącym opisanego zjawiska. Wytłumaczeniem może być chęć pozyskania zwiększonych środków z mandatów, ale to jest nic innego jak działania na szkodę społeczności, którą się reprezentuje!

Czytaj dalejMa być k… 17 mandatów!

Plansza do gry w szachy czyli analiza i projektowanie

Na ten wpis pew­nie wie­lu z Was cze­ka, tak przy­naj­mniej suge­ru­ją listy do mnie i gło­sy na forach, a tak­że poten­cjal­ni klien­ci. Ci, któ­rych nie­ste­ty cza­sem kry­ty­ku­ję, tak­że pew­nie cze­ka­ją. Pokażę na pro­stym przy­kła­dzie, pro­ces od ana­li­zy przez wyma­ga­nia aż do pro­jek­tu dedy­ko­wa­ne­go opro­gra­mo­wa­nia. Całość będzie zgod­na z faza­mi CIM/PIM (www​.omg​.org/​mda). Projekt dzie­dzi­ny, któ­ry powsta­nie będzie speł­niał zasa­dy SOLID pro­jek­to­wa­nia obiek­to­we­go, pro­jek­to­wa­nia przez kom­po­zy­cje (zamiast dzie­dzi­cze­nia) (pole­cam arty­kuł Łukasza Barana) i DDD. Opis doty­czy każ­de­go pro­jek­tu zwią­za­ne­go z opro­gra­mo­wa­niem, tak­że goto­wym np. ERP, CRM, EOD itp.

Korzystałem z opi­su zasad gry w sza­chy zamiesz­czo­ne­go na WIKI:

Zasady gry w sza­chy ? pra­wi­dła regu­lu­ją­ce spo­sób roz­gry­wa­nia par­tii sza­chów. Choć pocho­dze­nie gry nie zosta­ło dokład­nie wyja­śnio­ne, to współ­cze­sne zasa­dy ukształ­to­wa­ły się w śre­dnio­wie­czu. Ewoluowały one do począt­ków XIX wie­ku, kie­dy to osią­gnę­ły wła­ści­wie swą bie­żą­cą postać. W zależ­no­ści od miej­sca zasa­dy gry róż­ni­ły się od sie­bie, współ­cze­śnie za prze­pi­sy gry odpo­wia­da Międzynarodowa Federacja Szachowa (Fédération Internationale des Échecs, FIDE). Przepisy te mogą się róż­nić w przy­pad­ku róż­nych warian­tów gry, np. dla sza­chów szyb­kich, bły­ska­wicz­nych czy kore­spon­den­cyj­nych. (Zasady gry w sza­chy ? Wikipedia, wol­na ency­klo­pe­dia).

To na co chcę zwró­cić tu uwa­gę w szcze­gól­no­ści, to metafora:

pro­jek­tu­jąc (mode­lu­jąc) opro­gra­mo­wa­nie dla czło­wie­ka, mode­lu­je­my narzę­dzie dla tego czło­wie­ka a nie jego samego.

Swego cza­su pisa­łem, w arty­ku­le o nazy­wa­niu klas, że opro­gra­mo­wa­nie z regu­ły zastę­pu­je dotych­cza­so­we narzę­dzie czło­wie­ka a nie czło­wie­ka jako takie­go. Druga waż­na rzecz: aktor jest rów­no­praw­nym ele­men­tem sys­te­mu (tu sys­te­mem jest orga­ni­za­cja z jej ludź­mi i uży­wa­ny­mi przez nich narzę­dzia­mi). No to zaczynamy.

(wię­cej…)

Czytaj dalejPlansza do gry w szachy czyli analiza i projektowanie

Od biznesu do przypadków użycia

Wymagania na oprogramowanie są często dokumentowane z pomocą Przypadków Użycia (PU), zwanych w "oryginale" Use Case (UC). Wygodą stosowanie tej konwencji jest traktowanie Systemu jako tak zwanej czarnej skrzynki, czyli czegoś, czego wewnętrznej budowy nie znamy, ale znamy reakcje na bodźce. W przypadku oprogramowania, nie wiemy jak jest ono zbudowane (w momencie zamawiania go, może ono jeszcze nie istnieć), ale wiemy jak reaguje na "polecenia". Jest to uznanie zasady, że zamawiający definiuje CO oprogramowanie ma robić a nie to JAK ono to robi. W przypadku gotowego oprogramowania, lub na etapie poprzedzającym projektowanie, ma to sens, jednak należy pamiętać, że przypadki użycia nie determinują tego co tak na prawdę dostaniemy, co opisałem w artykule o tym co na prawdę opisują przypadki użycia. Generalnie diagram PU jest bardzo dobrym "korzeniem" do analizy i tworzenia pozostałych modeli, ale bez powstającego "natychmiast" modelu dziedziny nie jest możliwe zaprojektowanie granic (bounded context) dla komponentów. Spotykam się w literaturze z tezami, które uważam za słuszne, że jeden system (podsystem) nie powinien przekraczać 50 klas biznesowych w dziedzinie (liczba bliska 100 to ogromny system). Praca nad oprogramowaniem powinna zacząć się od analizy i rozbicia problemu na "strawne" kawałki. Najpierw podział na podsystemy, potem na komponenty, a na końcu konkretne klasy i ich realizacje. Nie ma tu mowy o podziale z perspektywy aktora, bo jeżeli wiemy jaka jest konstrukcja zaprojektowanego młotka albo kalkulatora, to nie możemy ograniczyć (bo nie mamy podstaw) liczby ich użytkowników, bo każdy ma swoje uzasadnione powody by wziąć do ręki np. młotek....

Czytaj dalejOd biznesu do przypadków użycia

Modelowanie struktury organizacyjnej

Dosyć często spotykam się z modelowaniem struktur organizacyjnych czy nawet ról w procesach, z pomocą diagramów przypadków użycia i hierarchii aktorów z użyciem dziedziczenia. Jest to moim zdaniem kompletne nieporozumienie i fałszywe. Zawiłe diagramy struktur organizacyjnych w postaci aktorów dziedziczących po sobie (nie przytoczę tu żadnego, każdy taki jest w zasadzie zły), na których przełożony dziedziczy po podwładnym (lub podobne konstrukcje), są niemalże zawsze gruntu fałszywe. Studiowanie zakresów obowiązków pracowników firm jawnie pokazuje, że to nie prawda. Z zasady wielu menedżerów działów nie ma kompetencji swoich podwładnych, nie raz szef działu prawnego nie ma, i nie musi mieć, uprawnień radcowskich czy adwokackich, w wielu większych sekretariatach, upoważnienia do pewnych podpisów są przydzielane indywidualnie i szef (szefowa) nie ma tych wszystkich upoważnień. Szef kancelarii tajnej może mieć uprawnienia do informacji tajnej nadane przez ABW, których to uprawnień nie ma nie raz, jego przełożony. Przykładów na fałszywość dziedziczenia uprawnień w strukturze organizacyjnej można podać tak ogromną ilość, że dość częste stosowanie tej konstrukcji wydaje mi się niezrozumiałe. projektują oprogramowanie także, z reguły nieprawdą, jest dziedziczenie praw dostępu. Nie przypadkiem w praktyce stosuje metody macierzowe zarządzania prawami dostępu (niewydolne i nie prawdziwe w sensie biznesowym) lub kontekstowe (dużo lepsze).

Czytaj dalejModelowanie struktury organizacyjnej

Modelowanie biznesowe

Model organizacji to: opis motywacji jej działania, opis ludzi, jacy realizują wewnętrzne zadania, opis reguł jakie regulują ich zachowaniami. Całość (model) powinna być na tyle uporządkowana, by model był w 100% jednoznaczny, czyli kluczowe pojęcia w nim użyte powinny być zebrane w jeden wewnętrzny, spójny biznesowy słownik tej organizacji. To wszystko dopiero pozwoli stworzyć model procesów biznesowych, czyli wewnętrzne scenariusze zachowania. Samo utworzenie map (bo nie modeli) w postaci diagramów procesów z pomocą wywiadów, sesji warsztatowych i obserwacji, da produkt podobny do zdjęcia lotniczego rzeki: wiemy którędy płynie, ale kompletnie nie rozumiemy dlaczego akurat tak. Mamy jedynie udokumentowany stan obecny. Ingerencja w ten stan rzeczy, bez zrozumienia reguł rządzących tym jak i którędy płynie woda, kończy się nie raz katastrofami jakie znamy z doniesień o powodziach i zalaniach ostatnich lat. Bez poznania zasad rządzących zachowaniem się organizacji można "nie uniknąć problemów przy wprowadzaniu zmian". Każda reorganizacja, a w szczególności jest nią wdrażanie nowego oprogramowania, jest taką zmianą. Ta książka jest o modelowaniu organizacji.

Czytaj dalejModelowanie biznesowe

Business Model Canvas vs. Business Motivation Model

Jak widać, "klasyczny" model biznesowy pokazuje tylko "co jest przedmiotem działalności i kluczowym źródłem zysku". Model taki jest modelem procesu, ten proces jednak to tylko opis tego co, jaką wartość dodaną, dana organizacja dostarcza swoim klientom i gdzie się zaopatruje. Model to-Be opisuje stan pożądany, nie daje żadnej wiedzy o tym, jak do niego dojść. Model As-is i To-be ma lukę pomiędzy tymi As-Is i To-be. Tę lukę wypełnia moim zdaniem kompletny model BMM - każe "opracować" strategię, taktykę, analizę SWOT, ryzyka i inne mające wpływ na osiągnięcie celu, a nawet na to czy jest on w ogóle osiągalny. Po co to wszystko? Bo dobra analiza, powinna być sama dla siebie dowodem słuszności jej wyników (dlatego nie raz tu napisałem, że powinna być prowadzona "metodą naukową").

Czytaj dalejBusiness Model Canvas vs. Business Motivation Model

Business Process Manifesto

Na stronach [[Business Process Trends]] ukazał się ciekawy dokument autorstwa Rogera Burltona, o wdzięcznym tytule: Business Process Manifesto. Jego autor pisze, że The Business Process Manifesto is the result of over 20 years of experience working as a Business Process consultant alongside friends and colleagues working as academics, consultants and business process practitioners. I have long believed that a common understanding of the foundation of Business Process would benefit all of us in the field of Business Process. (za Business Process Trends :: BP Manifesto ::). Ogólnie rzecz biorąc ponad 20 letnie doświadczenie…

Czytaj dalejBusiness Process Manifesto

Pokazać więcej z sensem… ArchiMate

Tu pokażę przykład jak notacja ArchiMate radzi sobie z problemem łączenia biznesu, oprogramowania i technologii. A gdzie BPMN i UML? Ano każdy proces (przyjęcie zamówienia, kompletacja, fakturowanie) w kontekście szczegółów przepływu pracy, modelowany byłby w notacji BPMN (konkretne role, dokumenty, czynności). Pozostałe warstwy operują pojęciami, których szczegóły można (należy) modelować już w notacji UML. Usługi mapują się na przypadki użycia, pozostałe to architektura: komponenty oprogramowania, dane, architektura techniczna. Jak widać, ArchiMate pozwala na tym poziomie abstrakcji na więcej niż same BPMN czy UML, ale też nie zastępuje ich. Wzbogaca także system pojęciowy na potrzeby analizy biznesowej co pozwala wiernie odtworzyć rzeczywistość biznesową w sposób zrozumiały dla "biznesu". Jako podsumowanie przytoczę jeszcze raz znany już tu diagram...

Czytaj dalejPokazać więcej z sensem… ArchiMate

Koniec treści

Nie ma więcej stron do załadowania