MVC a etapy projektowania aplikacji HLD i LLD – Czym jest Architektura Systemu

W perspektywie krótkoterminowej architektura oprogramowania pomaga zredukować czas i koszty rozwoju.W dłuższej perspektywie architektura oprogramowania pomaga zredukować koszty utrzymaniu. https://medium.com/@learnwithwhiteboard_digest/basics-of-software-architecture-a-guide-for-developers-8098a76881ca Wstęp W 2017 roku pisałem dość ogólnie o logice wzorca architektonicznego MVC kończąc artykuł słowami: A gdzie mitycz­na baza danych? Tam gdzie jej miej­sce: zarzą­dza dany­mi utrwa­la­ny­mi w pamię­ci. Baza danych i sys­te­my zarzą­dza­nia dany­mi w archi­tek­tu­rze obiek­to­wej nie sta­no­wią miej­sca na logi­kę biz­ne­so­wą, stan­dar­do­wym wzor­cem pro­jek­to­wym jest tu acti­ve records. Podstawową zale­tą sto­so­wa­nie tego wzor­ca jest sepa­ra­cja utrwa­lo­nych danych od apli­ka­cji. To pozwa­la sku­pić całą logi­kę i jej zmien­ność w kodzie apli­ka­cji i jego archi­tek­tu­rze. Dzięki temu…

Czytaj dalejMVC a etapy projektowania aplikacji HLD i LLD – Czym jest Architektura Systemu

Architektoniczne wzorce projektowe w analizie i projektowaniu modelu dziedziny systemu

Wprowadzenie

W artykule o aplikacjach webowych, ponad rok temu, pisałem:

Generalnie klu­czo­wą cechą micro-ser­wi­sów, czy­nią­cą z nich tak zwa­ną zwin­ną archi­tek­tu­rę, jest cał­ko­wi­ta wzajemna nie­za­leż­ność imple­men­ta­cji poszcze­gól­nych usług aplikacyjnych. (źr.: Aplikacje webowe i mikroserwisy czyli architektura systemów webowych).

Przy innej okazji pisałem o wzorcach:

Wzorce pro­jek­to­we to bar­dzo waż­na część ??zawo­du? ana­li­ty­ka i archi­tek­ta opro­gra­mo­wa­nia. […] Generalnie wzor­ce są to ska­ta­lo­go­wa­ne stan­dar­dy i dobre prak­ty­ki . (Obiektowe wzorce projektowe )

Szkolenia dla analityków poprzedzam ankietami przed szkoleniowymi, jak do tej pory żadna nie zawierała pytań o wzorce projektowe: ani tego że są używane ani tego, że są celem szkolenia, niemalże każdy deklaruje albo, że używa UML lub, że chce zacząć używać UML, nawet gdy są to programiści. Zauważyłem, że wzorce projektowe w świadomości analizy biznesowej i projektowania (OOAD) “nie istnieją”. Wśród programistów, jeżeli jest spotykana, to wiedza o wzorcach przydatnych w tworzeniu bibliotek i narzędzi, często też powielane są wyuczone stare i złe praktyki programistyczne rodem z lat 60-tych (np. praktyki SmallTalk, patrz dalej).

Z drugiej strony od wielu lat znane są techniki MDA (Model Driven Architecture) czy MBSE (Model Based System Engineering), które w różnych formach, ale jednak wskazują, że najskuteczniejsza forma wyrażania wymagań wobec rozwiązania to projekt architektury i logiki dziedzinowej (model) działania aplikacji . O projektowaniu poprzedzającym implementację pisze sie od dość dawna, metody obiektowe i dobre praktyki znane są od lat .

Autorzy BABoK praktycznie od początku istnienia tego wydawnictwa, zwracają uwagę na tak zwaną “białą skrzynkę”, czyli wymagania wyrażone w postaci wewnętrznej struktury produktu, wskazując, że to znacznie skuteczniejsza metoda definiowania wymagań wobec rozwiązania, niż tak zwana “czarna skrzynka”, czyli tradycyjne, i jednak mniej skuteczne, wymagania wyrażone tylko jako cechy funkcjonalne i poza-funkcjonalne. Pamiętajmy, że adresatem wymagań jest zawsze dostawca produktu!

(więcej…)

Czytaj dalejArchitektoniczne wzorce projektowe w analizie i projektowaniu modelu dziedziny systemu

Koncepcja rozszerzenia wzorca projektowego BCE

Streszczenie: W pracy przedstawiono metodę projektowania architektury oprogramowania od ogółu do szczegółu z pomocą metamodeli definiowanych jako profili UML. Pokazano zaletę jaką jest możliwość szybkiego rozpoczęcia prac projektowych i testowania efektów mimo braku detalicznej wiedzy o danych. Metoda zakłada, że dane są zorganizowane z nazwane dokumenty o określonej strukturze. W trakcie prac analitycznych i projektowych wystarczającą wiedzą jest to jakie dokumenty są (będą) przetwarzane, zrozumienie ich celu i opis zawartości. Detaliczne szablony dokumentów (pola i ich zawartość) mogą pozostawać nieznane prawie do końca analizy i projektowania, wymagane są dopiero na…

Czytaj dalejKoncepcja rozszerzenia wzorca projektowego BCE

Synteza pojęć i wzorców MOF, MDA, PIM, MVC i BCE. Zintegrowany model struktury procesu projektowania aplikacji.

Streszczenie: Wiele publikacji, w tym podręczniki akademickie, zawiera niespójności w opisach zastosowań metod i wzorców architektonicznych, kryjących się pod skrótami MOF, MDA, PIM, MVC, BCE. Skuteczna analiza oraz następujące po niej projektowanie oprogramowania, szczególnie gdy są to projekty realizowane w dużych zespołach, wymaga standaryzacji procesu wytwórczego i stosowanych wzorców i frameworków. W pracy tej podjęto próbę uporządkowania systemu pojęć opisujących ten proces , stosowanych do opisu wzorców architektonicznych. Przeprowadzono analizę kluczowych pojęć MOF i MDA, wzorców MVC i BCE, stworzono spójny opis łączący je w jeden system. 1. Wprowadzenie Celem badań było zweryfikowanie obecnego stanu metod projektowania i opracowanie spójnego systemu pojęć i wzorców…

Czytaj dalejSynteza pojęć i wzorców MOF, MDA, PIM, MVC i BCE. Zintegrowany model struktury procesu projektowania aplikacji.

Analysis Patterns: Reusable Object Models

Jedna z ciekawszych i popularniejszych książek (ja mam dodruk z 2010 roku). Bardzo często spotykam się w sieci z powoływaniem się na tę książkę w kwestii "wzorców analitycznych". Jednak po pierwsze nie należy zapominać, że napisana została w 1996 roku (od tamtej pory mamy jednak pewien postęp, do tego książka jest ilustrowana symbolami opartymi na notacji ERD a nie UML), a po drugie, o czym wielu zapomina, Fowler prezentuje w niej modele koncepcyjne a nie strukturalne (wytłuszczenie moje): Analysis Patterns provides a catalogue of patterns that have emerged in a wide…

Czytaj dalejAnalysis Patterns: Reusable Object Models

Diagram prawdę Ci powie

Dzisiaj będzie bardzo krótki wpis, którym niemalże w całości będzie cytat z artykułu pewnego programisty. Każdy analityk i projektant powinien  przeczytać cały artykuł (nie jest długi) i koniecznie komentarze pod nim. Jeden komentarz zacytuje bo jest znamienny, choćby dlatego, że moje doświadczenia są dokładnie takie same: Co Ty człowieku, życia nie znasz? Przecież w realu jakbyś poszedł do takiego i podzielił się takimi uwagami  to foch na pare tygodni co najmniej gwarantowany. Kiedyś miałem podobną sytuację (a raczej serię sytuacji, ale dotyczących rzeczy o mniejszej skali) to efekt był taki,…

Czytaj dalejDiagram prawdę Ci powie

CQRS czyli jak osiągnąć wydajność c.d.

Rok temu pisałem o wzorcu CQRS, tamten wpis bazował głównie na artykule M.Fowlera i stanowił raczej  zajawkę tematu. Teraz mam troszkę własnych doświadczeń, także w dyskusjach z programistami, i przytoczę tu moja konkluzję, nieco chyba odbiegającą od opisu M.Fowlera, którego albo nie zrozumiałem ale on uprościł swój wpis (dzięki czemu ja wtedy nie zrozumiałem).   Mamy problem polegający na tym, że firma ma ogromną ofertę pewnych bardzo złożonych podzespołów, żeby nie psuć ich opisu i możliwości rozbudowy, model dziedziny odwzorowuje strukturę tych części. Jednak bardzo duża liczba użytkowników sklepu internetowego…

Czytaj dalejCQRS czyli jak osiągnąć wydajność c.d.

Dane są nieważne bo liczy się przede wszystkim mechanizm działania

Często słyszę, że to trudne i pracochłonne (dodatkowe klasy w modelu) ale niestety zbyt prosty projekt potrafi być kosztowniejszy w rozbudowie w porównaniu z pierwotnym wytworzeniem, dlatego jak klient w ramach wymagań wpisuje (a wpisuje coraz częściej): system ma umożliwiać łatwe rozszerzenia funkcjonalności, to należy go tak projektować, w przeciwnym wypadku wymaganie to nie jest spełnione...Druga uwaga: często sami klienci zabijają swoje projekty żądając na samym początku dokumentowania wszystkich szczegółów jakie im do głowy przyjdą nie potrafiąc jednocześnie opisać mechanizmu działania ich organizacji. To niestety często spotykane zjawisko, z którym moim zdaniem należy walczyć. Paradoksalnie złożoność systemów biznesowych tkwi w mechanizmie ich funkcjonownia a nie w danych które zbierają (których nie raz jest po prostu za dużo...)

Czytaj dalejDane są nieważne bo liczy się przede wszystkim mechanizm działania

Analiza procesowa a obiektowa czyli niedopasowanie oporu

Właśnie dlatego analiza i wymagania powinny zawierać model dziedziny wraz z zaleceniami co do implementacji. Nie jest to dokument (ten model) dla sponsora projektu (w rozumieniu do czytania). Jego rola (wartość jaką wnosi do projektu) to minimalizacja ryzyka, że developer wykona coś czego nie chcemy.

Czytaj dalejAnaliza procesowa a obiektowa czyli niedopasowanie oporu

Dlaczego nie podoba mi się klasa Pracownik?

Swego czasu pod artykułem Business Model vs. System Model, wywiązała się dyskusja, po tym jak napisałem, że oprogramowanie reprezentuje narzędzie pracy, więc projekt tego oprogramowania raczej powinien zawierać pojęcie (klasę) Karteka Pracowników a nie Pracownicy. Jeden z czytelników napisał wtedy (dociekliwym polecam w tym momencie cała tę dyskusje pod artykułem):... byt Pracownik jak najbardziej ma sens. Przecież tu jest zdefiniowane jego zachowanie (część jedynie z real world, ale jednak). Pracownik.pijeKaweRano().. przeciez nie KartotekaPracownika.pijeKaweRano() (Business Model vs. System Model).Gdzie problem?[...]No więc dlaczego nie podoba mi się klasa Pracownik? Bo pracownik to Aktor Systemu, a System ten przechowuje wybrane dane o tym pracowniku. Są to dane potrzebne np. do identyfikowania osób wystawiających dokumenty z Systemu, a do tego potrzebne są jedynie Karty Pracowników a nie Pracownicy. System (oprogramowanie) zastąpił papierowe Kartoteki Magazynowe dlatego są one teraz w Systemie, ale towary są w nadal magazynie 9a nie w Systemie), system "ma w środku" Kartę Towaru (zastąpiła papierową) zawierająca opis towaru i jego ilość w magazynie. Kartoteka Magazynowa to pudło zawierające Karty Towarów. Faktura VAT to obiekt w systemie, można ją wydrukować lub wysłać jej egzemplarz w postaci elektronicznej kontrahentowi.

Czytaj dalejDlaczego nie podoba mi się klasa Pracownik?

CQRS czyli kto, co i jak zamawia i dostarcza

Opisując wymagania wyłącznie jako "czarną skrzynkę" nie wiem co dostanę. Większość developerów będzie dążyło do uproszczenia implementacji (ich koszt, nie raz brak wiedzy) by zaspokoić na minimalnym poziomie wymagania opisane przypadkami użycia. Nie raz klient słyszy "tu musimy to uprościć bo tak się nie da", a zamawiający, nie mając kompetencji by polemizować z taką opinią, zgadza się i dostarczony system staje się zgniłym kompromisem opartym właśnie na "czarnej skrzynce" jako specyfikacji zamówień: "dostaliśmy dokładnie to co zamówiliśmy ale zupełnie nie to czego naprawdę potrzebujemy".Tak więc,nie ma znaczenia fakt, że na pewno są na rynku developerzy znający problem, który opisałem i stosujący opisane tu rozwiązanie takich problemów. Jednak nawet cień ryzyka (a jest ono na prawdę duże), że dostaniemy bubla, daje zamawiającemu prawo do szczegółowego definiowania wymagań jako "białej skrzynki", bo dzięki temu zamawiający dostanie "to czego potrzebuje a nie tylko to co zamówił".

Czytaj dalejCQRS czyli kto, co i jak zamawia i dostarcza

Poziomy szczegółowości wymagań – wzorce DDD – czyli czym jest analiza obiektowa

Kim więc jest dobry analityk?Jest to projektant, który potrafi analizowaną organizację "rozłożyć na elementy składowe". Tymi elementami są wzorce projektowe, elementy stosowanej notacji. Wynik analizy to nie "rysunek". Jest modelem w postaci schematu blokowego (diagramu), na którym każdy element ma ściśle określone znacznie, konstrukcję i zasady wzajemnego łączenia.Analiza Biznesowa to rozłożenie analizowanego "przedmiotu" na skończony zestaw elementów, który z określoną dokładnością zachowuje się jak analizowana organizacja. Jeżeli te elementy składowe mają także swoje odwzorowanie w kodzie programu, to wynik analizy staje się projektem tego oprogramowania.Poziomy szczegółowości wymagań to:cele biznesowe (produkty procesów biznesowych) opis usług żądanych od oprogramowania (tu także formatki papierowe/ekranowe, przypadki użycia oprogramowania) opis (projekt) wewnętrznej logiki biznesowej (wewnętrzne elementy składowe i scenariusze ich współdziałania)

Czytaj dalejPoziomy szczegółowości wymagań – wzorce DDD – czyli czym jest analiza obiektowa

Koniec treści

Nie ma więcej stron do załadowania